اندازه‌گیری حجم اقتصاد زیرزمینی در کشورهای منتخب درحال‌توسعه دارای فراوانی منابع طبیعی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا(س)

3 دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

امروزه اقتصاد زیرزمینی برای بسیاری از اقتصادهای جهان(به­ویژه کشورهای درحال­توسعه) به یک مسئله اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. این موضوع تأثیر قابل توجهی بر متغیرهای کلان اقتصادی می­گذارد و سبب تحریف شاخص­های رسمی اقتصاد می­شود. بنابراین نیاز به برآورد این پدیده علی­رغم دشوار بودن آن جهت سیاست­گذاری­های صحیح اقتصادی ضرورت می­یابد. لذا هدف مطالعه حاضر برآورد اندازه اقتصاد زیرزمینی کشورهای منتخب درحال­توسعه دارای فراونی منابع طبیعی طی دوره زمانی 2004-2015 با استفاده از رویکرد علل چندگانه- آثار چندگانه(MIMIC) و نرم­افزار لیزرل است. نتایج تخمین اقتصاد زیرزمینی نشان می­دهد اندازه اقتصاد زیرزمینی در کشورهای منتخب درحال­توسعه دارای فراونی منابع طبیعی طی دوره مورد بررسی همراه با نوساناتی بوده اما در مجموع این روند افزایشی است. میانگین اندازه اقتصاد زیرزمینی طی دوره 12 ساله 72/26% تولید ناخالص داخلی بوده است. همچنین نتایج برآورد بیانگر آن است که بیکاری، وفور منابع طبیعی، آزادی اقتصادی، شاخص باز بودن اقتصادی، جریان ورودی سرمایه­گذاری مستقیم خارجی و درآمد سرانه از جمله عوامل مؤثر بر اندازه اقتصاد زیرزمینی کشورهای منتخب درحال توسعه هستند. در این میان نرخ بیکاری بیش­ترین اثر مثبت و شاخص باز بودن اقتصادی بیش­ترین اثر منفی را بر اقتصاد زیرزمینی دارند. این در حالی است که نرخ تورم، بار مالیات مستقیم، نرخ بهره واقعی اثر معنی­داری در پیدایش این پدیده در کشورهای فوق­الذکر ندارند. همچنین از بین دو متغیر آثار اقتصاد رسمی و تقاضای پول در گردش بیش­ترین تأثیر اقتصاد زیرزمینی بر بازار محصول(اقتصاد رسمی) است. این اثر در کشورهای منتخب درحال توسعه دارای فراوانی منابع طبیعی، منفی و معنی­دار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimate Size of Underground Economy in Selected Developing Countries with Natural Resource Abundance

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Shahabadi 1
  • Hamid Kurdbacheh 2
  • Hanieh Shahsavandi 3
1 d
2 d
3 d
چکیده [English]

Todays, underground economy has been changed into an unavoidable problem for many world's economies (especially in developing). This subject has a significant effect on macro variables of economy and causes to distortion of formal indexes. So exact estimation of this phenomenon regardless of its difficulty in order to exact economy policy making is necessary. So, goal of this study is estimating size of underground economy in selected developing countries with natural resource abundance during 2004-2015 through multiple reasons approach – Multiple effects (MIMIC) and lisrel software. Results of estimating the underground economy show size of underground economy in selected developing countries with natural resource abundance has been unstable during reviewing period. But, in general, this trend is increasing. Average size of underground economy during 12 years was 26.72% gross domestic product. Also, estimates results indicate unemployment, abundant natural resources, freedom of economy index, economy openness index, input flow of foreign direct investment and income per capita has effect on underground economy of selected developing countries. Among these, unemployment rate has the most positive effect and economy openness index has the most negative effect on underground economy. While inflation rate, direct tax burden, interest rate don’t have significant effect on emergence of this phenomenon in above mentioned countries. Also, between the two variables of the effects of the official economy and the demand for money in circulation, the most effect of underground economy is on the product market (formal economy). The effect is negative and significant in selected developing countries with abundant natural resources.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Underground Economy
  • Multiple Reasons Approach- Multiple Effects
  • Developing Countries with Natural Resource Abundance JEL Classification: E26
  • O17
  • H26
  • C67
  • N35

مراجع

امامی، کریم و ادیب­پور، مهدی(1388). بررسی اثرات نامتقارن شوک­های نفتی بر تولید. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، دوره3، شماره4، صفحات 26-1
پیرایی، خسرو و رجایی، حسینعلی(1394). اندازه­گیری اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی علل و آثار آن. فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، سال 3، شماره 9، صفحات 42-21
تقی­نژاد عمران، وحید و نیک­پور، معصومه(1392). اقتصاد زیرزمینی و علت­های آن: مطالعه موردی ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 2، شماره 8، صفحات 72-53
خواجوی، ملیحه، رضائی، ابراهیم و خداویسی، حسن(1389). برآورد اقتصاد زیرزمینی و شکاف مالیاتی در ایران: رویکرد شاخص­های چندگانه-علل چندگانه. پژوهشنامه اقتصادی، دوره 11، شماره 3، صفحات 65-90
شکیبایی، علیرضا و رئیس­پور، علی(1386). بررسی روند تحولات اقتصاد زیرزمینی در ایران: رویکرد MIMIC. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال 6، شماره 3، صفحات 33-17
عرب­مازار یزدی، علی(1380). اقتصاد سیاه در ایران، اندازه، علل و آثار آن در سه دهه اخیر. مجله برنامه و بودجه، 62 و 63: 60-3
علیزاده، هانیه و غفاری؛ فرهاد(1392). برآورد اندازه اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه علوم اقتصادی، سال7، شماره 25، 69-32
فطرس، حسن و دلائی­میلان، علی (1394). عوامل مؤثر بر اقتصاد زیرزمینی در ایران 1391-1342. فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 10، شماره 4، زمستان 1392، صفحات111-91
Adriana, D. (2014). The Relationship between Shadow Economy and Unemployment Rate. An ARDL Causality Analysis for the Case of Romania. Romanian Statistical Review, 63(4), 46-62.
Alañón, A., & Gómez-Antonio, M. (2005). Estimating the Size of the Shadow Economy in Spain: A structural model with latent variables. Applied Economics, 37(9), 1011–1025.
Bollen, K. A. (1989). Structural Equations with Latent Variables. New York, NY: Wiley.
Buehn, A. (2012). The Shadow Economy in German Regions: An Empirical Assessment. German Economic Review, 13(3), 275–290.
Buehn, A., & Farzanegan, M. R. (2012). Impact of Education on the Shadow Economy: Institutions Matter. Economic Bulletin, 33(3), 2052-2063.
Buehn, A., & Schneider, F. (2008). MIMIC Models, Cointegration and Error Correction: An Application to the French Shadow Economy. For Schungsinstitut Zur Zukunft Derarbeit Institute for the Study of Labor, 33(06), 4-30.
Burns, S. (1977). The Household Economy, Boston: Beacon Press
Cagan, P. (1958). The Demand for Currency Relative to the Total Money Supply. Journal of Political Economy, 66(4), 302–328.
Cziraky, D. (2004). LISREL 8.54: A Program for Structural Equation Modelling with Latent Variables. Journal of Applied Econometrics, 19(1), 135–141.
Dell’Anno, R. (2007). The Shadow Economy in Portugal: An Analysis with the MIMIC Approach. Journal of Applied Economics, Universidad Del CEMA, 10(2), 253-277.
Dell’Anno, R., & Solomon, H. (2007). Shadow Economy and Unemployment Rate in USA. There Is a Structural Relationship? An Empirical Analysis. Annual Meeting of the European Public Choice Society, Finland.
Dell’Anno, R., Gómez-Antonio, M., & Pardo, A. (2007). The Shadow Economy in Three Mediterraneancountries: France, Spain and Greece, A MIMIC Approach. Empirical Economics, 33(1), 51-84.
Draeseke, R., & Giles, D. E.A.  (2002). A Fuzzy Logic Approach to Modeling the New Zealand Underground Economy. Mathematics and Computers in Simulation, 59(1-3), 115–123.
Farzanegan, M. R. (2009). Illegal Trade in the Iranian Economy: Evidence from a Structural Model. European Journal of Political Economy, 25(4), 489–507.
Feld, L. & Schneider, F. (2010). Survey on the Shadow Economy and Undeclared Earnings in OECD Countries. German Economic Review, 11(2), 109-149.
Feld, L.P., & Larsen, C. (2009). Undeclared work in Germany 2001–2007 – Impact of Deterrence, Tax Policy, And Social Norms: An Analysis Based on Survey Data. Springer, Berlin.
Frey, B.S., & Schneider, F. (2000). Informal and Underground Economy. Working Paper 4, Department of Economics, Johannes Kepler University of Linz.
Frey, B.S., & Weck-Hannemann, H. (1984). The Hidden Economy as an “Unobserved” Variable. European Economic Review, 26(1-2), 33–53.
Gylys, P. (2005). Economy, Anti-Economy, Underground Economy: Conceptual and Terminological Problems. Ekonomika, 72, PP. 1-11.
Haigner, S., Jenewein, S., Schneider, F., & Wakolbinger, F. (2011). Dissatisfaction, Fear and Annoyance: Driving Forces of Informal Labor Supply and Demand. Discussion Paper, Department of Economics, University of Linz, Linz, Austria. Paper Presented at The European Public Choice Meeting Rennes, 28 April–1 May.
Hassan, M., & Schneider, F. (2016). Modelling Egyptian Shadow Economy: A MIMIC Model and the Currency Demand Approach. Journal of Economics and Political Economy, 3(3), 309–339.
Heritage (2015). http://www.heritage.org/
http://www.fraserinstitute.org/programs-initiatives/economic-freedom.aspx
Jie, S. W., Huam, H. T., Amran, R., and Lee, T. C.  (2011). Underground Economy: Definition and Causes. Business and Management Review, 1(2), 14-24.
Joreskog, K. G., & Goldberger, A. S. (1975). Estimation of a Model with Multiple Indicators and Multiple Causes of a Single Latent Variable. Journal of the American Statistical Association, 70(351), 631–639.
Loayza, N.V. (1996). The Economics of the Informal Sector: A Simple Model and Some Empirical Evidence from Latin America. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 45(1), 129–162.
Mattera, P. (1985). Off the Books, London, Pluto Press
Nikopour, H., Habibullah, M.S., Schneider, F., & Hook Law, S. (2009). Foreign Direct Investment and Shadow Economy: A Causality Analysis Using Panel Data. Mpra Paper No. 14485, http://mpra.ub.uni-muenchen.de/14485/
Schneider, F. (2005). Shadow Economies Around the World: What Do We Really Know? European Journal of Political Economy, 21(4), 598–642.
Schneider, F. (2010). The Influence of Public Institutions on the Shadow Economy: An Empirical Investigation, For OECD Countries. Review of Law and Economics, 6(3), 113–140.
Schneider, F., & Enste, D. (2000). Shadow Economy: Estimation Methods, Problems, Results and Open Questions. The Journal of Economic Literature, 38(1), 77–114.
Schneider, F., & Klinglmair, R. (2005). Shadow Economies Around the World: What Do We Know? European Journal of Political Economy, 21(3), 598–642.
Schneider, F., & Willams, C.C. (2013). The Shadow Economy, IEA, London.
Schneider, F., Buehn, A., & Montenegro, C. E. (2010). New Estimates for the Shadow Economies All Over the World. International Economic Journal, 24(4), 443–461.
Schneider, F., Buehn, A. (2017). New Estimates for the Shadow Economies All Over the World. Open Economics, 1(1), 1–29.
Thomas, J.J. (1999). Quantifying the Black Economy: “Measurement Without Theory” Yet Again? Economic Journal, 109(456), 381–389.
Van Eck, R., & Kazemier, B. (1988). Features of the Hidden Economy in the Netherlands. Review of Income and Wealth, 34(3), 251–73.
Williams, C.C., & Schneider, F. (2016). Measuring the Global Shadow Economy: The Prevalence of Informal Work and Labor. Cheltenham (UK): Edward Elgar Publishing Company 2016.
World Development Indicators (www.data.worldbank.org).
www.imf.org
Yılmaz, G. (2000). Estimating the Underground Economy in Turkey. Discussion Paper 15, Central Bank of the Republic of Turkey.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 فروردین 1399
  • تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 22 تیر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار