توسعۀ مالی و رابطۀ «سرمایۀ انسانی-رشد اقتصادی»: تحلیل مقایسه ‏ای کشورهای در حال توسعه و توسعه‏ یافته

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اقتصاد پژوهشکده اقتصاد و مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 کارشناس ارشد اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 استادیار اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.30465/jnet.2023.44412.2002

چکیده

این پژوهش به بررسی اثرگذاری «توسعۀ مالی» بر رابطۀ «سرمایۀ انسانی و رشد اقتصادی» در منتخبی از کشورهای در حال توسعه و توسعه‏ یافته طی سال‌های 1980 تا 2016 می‌پردازد. پرسش اساسی این است که آیا توسعۀ مالی می تواند اثرگذاری سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی را تضعیف/تقویت کند؟ بدین منظور، برآورد مدل در دو مرحله انجام شده است. در مرحلۀ نخست، با استفاده از روش رگرسیون غلتان، اثر سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی برآورد شده است. در مرحلۀ دوم، با استفاده از رهیافت داده‏ های پانل، ضرایب سرمایۀ انسانی استخراج شده از رگرسیون غلتان، در دو گروه مجزا از کشورهای در حال توسعه و توسعه‏ یافته، بر روی شاخص چندبعدی توسعۀ مالی دو گروه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته برازش شده است. این شاخص چندبعدی، به‏ صورت میانگین وزنی هفت شاخص توسعۀ مالی با روش تحلیل مؤلفه‏ های اصلی محاسبه می ‏شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که افزایش سرمایۀ انسانی غالباً سبب تقویت رشد اقتصادی می‌شود و علاوه بر آن، با افزایش توسعۀ مالی اثرگذاری سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی نیز افزایش می‌یابد؛ که این افزایش در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه ‏یافته است. این یافته ‏ها دلالت بر آن دارند که دستیابی به نرخ‏ های رشد بالاتر (به‏ ویژه در کشورهای در حال توسعه) در گرو ترکیب بهینه سطوح به اندازۀ کافی بالایی از سرمایۀ انسانی و توسعۀ مالی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Financial Development and the Relationship between “Human Capital-Economic Growth”: A Comparative Analysis between Developed and Developing Countries

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Eltejaei 1
  • Nahid Heidari 2
  • Mohammad Ali Aboutorabi 3
1 Faculty of Economics and Management, Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)
2 MA in Economics, Institute for Humanities and Cultural Studies
3 Assistant Professor in Economics, Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

This study examines the impact of financial development on the relationship between human capital and economic growth in selected developing and developed countries during 1980-2016. The fundamental question is whether financial development can strengthen/weaken the impact of human capital on economic growth?
Model estimation is performed in two steps. First, the effect of human capital on economic growth has been estimated using the rolling regression method. In the second step, the human capital coefficients extracted from the rolling regression of the first step, have been regressed on the multidimensional index of financial development in two separate groups of developing and developed countries, using a panel data model. This multidimensional index is calculated as a weighted average of seven financial development indices using the principal component analysis method.
The findings show that the increase in human capital mostly increases the economic growth, and besides that, the increase in financial development, strengthens the impact of human capital on economic growth. This strengthening is more in developing countries than in developed countries. These findings imply that achieving higher growth rates, especially in developing countries, depends on the optimal combination of sufficiently high levels of human capital and financial development.

Keywords: Rolling regression, Financial development, Human capital, Economic growth, Panel data

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rolling regression
  • Financial development
  • Human capital
  • Economic growth
  • Panel data

مراجع

ابوترابی، م. ع. (1397). توسعه مالی به عنوان یک سیاست جانب عرضه کل و مبادله سیاستی تورم-بیکاری: درس‏هایی برای اقتصاد ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران، ایران.
ابوترابی، م. ع. و احمدیان یزدی، ف. (1398). توسعۀ مالی، رانت منابع طبیعی و سرمایه فیزیکی در ایران: نفرین یا موهبت منابع؟. بررسی مسائل اقتصاد ایران، 6(1)، 17-1.
ابوترابی، م. ع.، حاج‏امینی، م.، و توحیدی، س. (1400). ساختار مالی و تورم در ایران. اقتصاد و تجارت نوین، 16(2)، 21-1.
ابوترابی، م. ع.، فلاحی، م. ع.، سلیمی‏فر، م.، و حسینی، س. م. (۱۳۹۴). اثر مالکیت دولتی بانک‏ها بر رابطه علّی توسعۀ مالی-رشد اقتصادی در ایران. پژوهش‏های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ۱۵(۴): 99-126.  
احمدیان یزدی، ف.، همایونی فر، م.، مهدوی عادلی، م. ح.، فلاحی، م. ع. و حسینی، س. م. (1396). مطالعه نقش توسعۀ مالی بر نحوه اثرگذاری رانت منابع طبیعی بر اشکال مختلف سرمایه در ایران. اقتصاد پولی مالی، 24(14)، 69-30.
اسدی، ع. و اسماعیلی، م. (1392). تأثیر شاخص توسعه انسانی بر رشد اقتصادی ایران در قالب مدل مارکوف- سوئیچینگ. پژوهش‏های رشد و توسعه اقتصادی، 3(12)، 102-97.
التجائی، ا.، و ابوترابی، م. ع. (1401). کاربردی از رهیافت آسیب‌شناسی رشد در ایران: درخت تصمیم‌گیری HRV. سیاست‏گذاری اقتصادی، در دست چاپ.
دهقان شیبانی، ز.، جمشیدی، ن. و زهتاب، م. (1398). تأثیر آستانه‏ای سطح توسعه در اثرگذاری سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران. راهبرد اقتصادی، 8(28)، 173-147.
گوهری، ل.، سلیمی‌فر، م. و ابوترابی، م. ع. (1395). بررسی اثر توسعۀ مالی بر سرمایۀ انسانی . فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 16(3)، 207-181.
Ahsan, H., & Haque, M. E. (2017). Threshold Effects of Human Capital: Schooling and Economic Growth. Economics Letters, 156(2), 48-52.
Aiken, L. S. & West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. London: Sage Ltd.
Barro, R. J. (2001). Human Capital and Growth. American Economic Review, 91(2), 12-17.
Barro, R. J., & Lee, J. W. (1993). International Comparisons of Educational Attainment. Journal of Monetary Economics, 32(3), 363-394.
Benhabib, J., & Spiegel, M. M. (1994). The Role of Human Capital in Economic Development Evidence from Aggregate Cross-country Data. Journal of Monetary Economics, 32(2), 143-173.
Bittencourt, M. (2012). Financial Development and Economic Growth in Latin America: Is Schumpeter Right?, Journal of Policy Modeling, 34, 341-355.
Botev, J. & Égert, B. & Smidova, Z. & Turner, D. (2019). A New Macroeconomic Measure of Human Capital with Strong Empirical Links to Productivity. OECD Economics Department Working Papers 1575, OECD Publishing.
Cecchetti, S., & Kharroubi, E. (2012). Reassessing the Impact of Finance on Growth (No. 381). Bank for International Settlements.
Chin, M. S., & Chou, Y. K. (2001). Human Capital, Financial Innovations and Growth: A Theoretical Approach (No. 826). The University of Melbourne.
Das, K., Harper, J., & Arora, R. (2014). Financial Development, Economic Growth and Human Capital Accumulation: What Is the Link?. Working Paper.
Devarajan, S., Swaroop, V., & Zou, H. (1996). The Composition of Public Expenditure and Economic Growth. Journal of Monetary Economics, 37(2), 313–344.
Evans, A. D., Green, C. J., & Murinde, V. (2002). Human Capital and Financial Development in Economic Growth: New Evidence Using the Translog Production Function. International Journal of Finance & Economics, 7(2), 123.
Fisher, I. (1897). Senses of “Capital”. The Economic Journal, 7(26), 199-213.
Gemmell, N. (1995). Endogenous Growth, the Solow Model and Human Capital. Economics of Planning, 28(2), 169-183.
Hall, R. E., & Jones, C. I. (1999). Why Do Some Countries Produce So Much More Output Per Worker Than Others?. The Quarterly Journal of Economics, 114(1), 83-116.
Hayami, Y. (2001). Development Economics: From the Poverty to the Wealth of Nations. Oxford University Press.
Hayami, Y., & Godo, Y. (2005). Development Economics: From the Poverty to the Wealth of Nations. Oxford University Press.
Huang, H., & Lin, S. (2009). Non‐linear Finance–Growth Nexus: A Threshold with Instrumental Variable Approach. Economics of Transition, 17(3), 439–466.
Hye, Q. M. A., & Lau, W. Y. (2015). Trade Openness and Economic Growth: Empirical Evidence from India. Journal of Business Economics and Management, 16(1), 188-205.
Jeanneney, S. G. & Kpodar, K. (2008). Financial Development and Poverty Reduction: Can There Be a Benefit Without a Cost?, The Journal of Development Studies, 47, 143-163.
Kendall, J. (2012). Local Financial Development and Growth. Journal of Banking and Finance, 36(5), 1548-1562.  
Khattak, N. U. R., & Khan, J. (2012). The Contribution of Education to Economic Growth: Evidence from Pakistan. University Library of Munich, Germany.
Kilic, C. & Ozcan, B. (2018). The Impact of Financial Development on Human Capital: Evidence from Emerging Market Economies. International Journal of Economics and Financial Issues, 8(1), 258-267.
King, R. G., & Levine, R. (1993). Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–737.
Kwon, D. B. (2009). Human Capital and Its Measurement. In The 3rd OECD World Forum on “Statistics, Knowledge and Policy” Charting Progress, Building Visions, Improving Life (pp. 27-30).
Levine, R. (1997). Financial Development and Economic Growth: Views and Agenda. Journal of Economic Literature, 35(2), 688- 726.
Lucas, J. R. E. (1988). On the Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42.
Mankiw, N. G., Romer, D., Ball, L., Blanchard, O., Case, A., Katz, L., … Weil, D. N. (1992). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407–437.
Maskay, B. K. (2012). Three Essays on Financial Development. University of Kentucky, PhD Thesis.
Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) (2001). The Well-being of Nations: The Role of Human and Social Capital; OECD, Paris.
Papagni, E. (2006). Household Borrowing Constraints, Fertility Dynamics, and Economic Growth. Journal of Economic Dynamics and Control, 30(1), 27-54.
Qadri, F, S., & Waheed, A. (2017). Human Capital-Economic Growth Relationship: Finding the Most Relevant Level of Education in Pakistan. South Asian Journal of Management Sciences, 11(2), 140-152.
Quiggin, J. (1999). Human Capital Theory and Education Policy in Australia. Australian Economic Review, 32(2), 130-144.
Romer, P. M. (1990). Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, 98(5, Part 2), 71–102.
Rousseau, P, L., & Wachtel, P. (2005). Economic Growth and Financial Depth: Is the Relationship Extinct Already?, New York University, Leonard N. Stern School of Business, Department of Economics, Working Papers 05-15
Sala-i-Martin, X. (1997). I Just Ran Two Million Regressions. The American Economic Review, 87, 178-183.
Sala-i-Martin, X., & Mulligan, C. (1995). Measuring Aggregate Human Capital. Yale-Economic Growth Center Discussion Paper.
Shahbaz, M., & Islam, F. (2011). Financial Development and Income Inequality in Pakistan: An Application of ARDL Approach. Journal of Economic Development, 36(1), 35-58.
Śmiech, S., & Papież, M. (2017). In Search of Hedges and Safe Havens: Revisiting the Relations Between Gold and Oil in the Rolling Regression Framework. Finance Research Letters, Elsevier, 20(C), 238-244.
Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations: Volume One. London: Printed for W. Strahan, and T. Cadell. Page: 282
Solow, R. M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–94.
Takii, K., & Tanaka, R. (2009). Does the Diversity of Human Capital Increase GDP? A Comparison of Education Systems. Journal of Public Economics, 93(7-8), 998-1007.
Xu, Z. (2000). Financial Development, Investment, and Economic Growth. Economic Inquiry, 38(2), 331-344.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 03 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 17 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار