ارزیابی اثرات سرریز انباشت تحقیق و توسعه بر تجارت درون‏صنعت افقی و عمودی در صنایع کارخانه‏ای ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه کردستان

2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه کردستان

چکیده

تجارت درون‏صنعت افقی و عمودی مزیت‏های رقابتی و نسبی واقعی کشورها را با در نظر گرفتن شیوه و تکنولوژی تولید مشخص می‏سازد ایران نیز در مسیر پیشرفت و توسعه روابط تجاری خود، نیازمند الگوی مناسب برای شناسایی و تقویت مزیت‏های رقابتی و نسبی در بخش‏های کارآ است. یکی از این بخش‏ها، بخش صنعت است که توسعه و رشد آن نیازمند توسعه فن‏آوری است. توسعه فن‏آوری نیز به نوبه خود از سرمایه‏گذاری در تحقیق و توسعه داخلی و خرید فن‏آوری خارجی (کالاهای سرمایه‏ای و واسطه‏ای) متأثر می‏شود. بر این اساس در این پژوهش به بررسی اثرات سرریز تحقیق و توسعه بر تجارت درون‏صنعت افقی و عمودی در صنایع کارخانه‏ای پرداخته شده است. برای این منظور بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس داده‏های تجارت خارجی و ویژگی‏های خاص صنایع برای کارگاه صنعتی بالای 10 نفر کشور طی دوره زمانی 1383-1395 در سطح تجمیع 4 رقم طبقه‏بندی ISIC با استفاده از روش داده‏های ترکیبی پالایش و پردازش شده است. نتایج برآورد به روش اثرات ثابت نشان می‏دهد که انباشت تحقیق و توسعه داخلی وخارجی اثر مثبت و معناداری بر تجارت درون‏صنعت افقی و عمودی نداشته است. همچنین نتایج حاکی از آن است که هر چند سرریز تحقیق و توسعه خارجی از طریق واردات تأثیر منفی و معنادار داشته، اما سرریز انباشت تحقیق و توسعه خارجی از طریق سرمایه انسانی اثر مثبت و معناداری بر تجارت درون‏صنعت افقی و عمودی دارد. بنابراین، پیشنهاد می‏گردد، سرمایه‏گذاری در سرمایه انسانی و فعالیت‏های تحقیق و توسعه به منظور تسهیل در جذب و انتشار فن‏آوری وارداتی نهفته در کالاهای واسطه‏ای و سرمایه‏ای شرکای تجاری افزایش یابد تا زمینه افزایش تولید و تنوع و بهبود کیفیت کالاها را فراهم ‏آورده و سهم تجارت درون صنعت کشور در سطح بین‏الملل افزایش یابد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Spillover Effects of Research and Development on Horizontal and Vertical Intra-Industry Trade in Iran’s Manufacturing Industries

نویسندگان [English]

  • Saman Ghaderi 1
  • Khaled Ahmadzadeh 1
  • Sara Sayadi 2
1 a
2 a
چکیده [English]

Horizontal and Vertical Intra-industry trade (HIIT and VIIT) determine the real competitive and relative advantages of countries considering the method and technology of production. In the course of development and expansion of its commercial relations, Iran requires a suitable pattern to identify and strengthen the competitive and relative advantages in efficiency sectors, as well. One of these sectors is the industry sector that development and growth of which need technological development. This, in turn, the development of technology affected from investment in domestic research and development (R&D) and purchase of foreign technology (capital and intermediate commodities).  Accordingly, in this research, the spillover effects of R&D on horizontal and vertical intra-industry trade in Iran’s manufacturing industries have been investigated. To this end, based on the latest available data of Iran’s manufacturing industries at the 4-digit aggregation level of ISIC classification during 2004- 2016, panel data estimation method has been used. The results of fixed effects estimation show that the accumulation of domestic and foreign R&D don’t have a positive effect on HIIT and VIIT. Also, results indicate that the spillover of accumulation of foreign R&D by import have a negative and significant effect on HIIT and VIIT but, the spillover of accumulation of foreign R&D by human capital has a positive and significant effect on HIIT and VIIT. Thus, it’s proposed to invest in human capital and R&D, in order to facilitate the absorption and dissemination of hidden imported technology in the intermediary and capital commodities of business partners, that this produce the qualifier commodities and help for increasing the intra-industry trade share in international level. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • accumulation of domestic R&D
  • spillover of foreign R&D
  • horizontal and vertical intra-industry trade
  • Iran’s Manufacturing
  • panel data JEL Classifications: F12
  • F14
  • O31

مراجع

دامن‏کشیده، مرجان. صیامی عراقی، ابراهیم. شعبانی صدرپشته، مرجان و فهیمی‏فر، فاطمه. (1393). تأثیر سرریز دانش داخلی و بین‏‏المللی بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی: کشورهای در حال توسعه و توسعه‏یافته). فصلنامه مطالعات تجربی اقتصاد ایران، شماره دوم، صص. 91-114.
راسخی، سعید. (1387). عوامل تعیین کننده خاص صنعت انواع تجارت درون صنعت ایران.  فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی ایران، سال دهم. شماره 34، بهار 1387، صص. 31-55.
راسخی، سعید. (1392). اثر بهره‏وری کل عوامل تولید بر تجارت درون صنعت صنایع کارخانه‏ای ایران. فصلنامه علمی –پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال دوم، شماره هفتم، پاییز1392، صص.1-17.
زمانیان، غلامرضا؛ فطرس، محمدحسن و رضائی، الهام.(1393). اثر سرریز‏های تحقیق و توسعه بر بهره‏وری کل عوامل تولید صنایع کارخانه‏ای ایران. فلصنامه پژوهش‏های رشد و توسعه اقتصادی، دوره پنجم،  شماره 17، زمستان 1393، صص.91- 108.
شاه آبادی، ابوالفضل و پوران، رقیه. (1390). رابطه متقابل سرمایه انسانی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تجارت و قدرت رقابت پذیری اقتصاد ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، شماره 49، مهر و آبان 1390، صص 77-92.
شاه‏ آبادی، ابوالفضل و پورجوان، عبداله. (1390). نهاده‏ها و رشد اقتصادی: مطالعه پانل دیتا. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره‏ای 31 و 32، زمستان 1391، و بهار 1392، صص. 93-121.
طیبی، سید کمیل و توکلی، اکبر. (1379). یک چارپوب تحلیلی از تعامل بین واردات واسطه‏ای- سرمایه‏ای و صادرات غیر نفتی در بخش صنعتی اقتصاد ایران. پژوهش‏نامه بازرگانی، فصلنامه شماره 15، صص 1-24. 
کازرونی، علیرضا و نصیب‏پرست، سیما.(1394). عوامل تعیین کننده صادرات در کشورهای در حال‏توسعه: رویکرد اقتصادسنجی بیزینی.فصلنامه برنامه‏ریزی و بودجه. سال نوزدهم، شماره 4، زمستان 1393، صص 35-63.
کلباسی، حسن، رئیسی اردلی غلامعلی و مهدی رئیسی. (1383) برآورد میزان تجارت درون صنعت متقابل ایران، دوره 6، شماره 20، صص 55-79.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، سالنامه آمار بازرگانی خارجی، سال های مختلف.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور، سال های مختلف.
نونژاد، مسعود و حق‏جو، مریم. (1393). اندازه‏گیری کیفیت کالا در تجارت درون‏صنعت ایران و کشورهای عضو گروه جی هشت طی دوره 1385-1388. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال چهاردهم، شماره 53، صص. 63-82.
Aghion, P., & Howitt, P. (1990). A model of growth through creative destruction (No. w3223). National Bureau of Economic Research.
Awokuse, T. O. (2007). Causality between exports, imports, and economic growth: Evidence from transition economies. Economics Letters, 94(3), 389-395.
Banerjee, R., & Roy, S. S. (2014). Human capital, technological progress and trade: What explains India’s long run growth?. Journal of Asian Economics, 30, 15-31.
Coe, D. T., & Moghadam, R. (1993). Capital and trade as engines of growth in France: An application of Johansen’s cointegration methodology. Staff Papers, 40(3), 542-566.
Coe, D. T., Helpman, E., & Hoffmaister, A. W. (2009). International R&D spillovers and institutions. European Economic Review, 53(7), 723-741.
Dinopoulos, E., Syropoulos, C., Xu, B., & Yotov, Y. V. (2011). Intraindustry trade and the skill premium: Theory and evidence. Journal of International Economics, 84(1), 15-25.
Doruk, Ö. T. (2015). Intra Industry Trade and R&D Intensity: An Empirical Assessment for Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 211, 52-57.
Emine, K., Erkekoglu, H., & Topcu, B. A. (2013). Globalizing Production Structure and Intra-Industry Trade: The Case of Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(4), 799.
Feenstra, R. C., & Weinstein, D. E. (2017). Globalization, markups, and US welfare. Journal of Political Economy, 125(4), 1040-1074.
Griffith, R., Redding, S., & Van Reenen, J. (2004). Mapping the two faces of R&D: Productivity growth in a panel of OECD industries. The Review of Economics and Statistics, 86(4), 883-895.
Griliches, Z. (1988). Productivity puzzles and R & D: Another nonexplanation. The Journal of Economic Perspectives, 2(4), 9-21.
Grossman, G. M., & Helpman, E. (1991). Quality ladders in the theory of growth. The Review of Economic Studies, 58(1), 43-61.
Guren, A., Hémous, D., & Olsen, M. (2015). Trade dynamics with sector-specific human capital. Journal of International Economics, 97(1), 126-147.
Hasan, R. (2002). The impact of imported and domestic technologies on the productivity of firms: panel data evidence from Indian manufacturing firms. Journal of Development Economics, 69(1), 23-49.
Hayakawa, K., Ito, T., & Okubo, T. (2017). On the stability of intra-industry trade. Journal of the Japanese and International Economies, 45, 1-12.
Harris, R., & Cherli, Q. (2006). Exporting, R&D and absorbtive capacity in UK.establishments. University of Glasgow.
Isaksson, A. (2002). The Importance of Human Capital for the Trade Growth Link: Anders Isaksson. Statistics and Information Networks Branch of UNIDO.
Khodeir, A. N. (2017). Intra-Trade in Arab Manufacturing Industries as a determinant of the technological progress. Arab Economic and Business Journal, 12(1), 1-12.
Karlsson, C., & Johanson, S. (2006). R&D accessibility and regional export diversity.Department of Economic.
Lam, A. (2004). Organizational innovation, [in:] The Oxford handbook of innovation, J. Fagerberg, D. Mowery, R. Nelson.
Lancaster, K. (1980). Intra-industry trade under perfect monopolistic competition. Journal of international Economics, 10(2), 151-175.
Mancusi, M. L. (2008). International spillovers and absorptive capacity: A cross-country cross-sector analysis based on patents and citations. Journal of International Economics, 76(2), 155-165.
Musolesi, A. (2007). Basic stocks of knowledge and productivity: Further evidence from the hierarchical Bayes estimator. Economics Letters, 95(1), 54-59.
Mutreja, P., Ravikumar, B., & Sposi, M. (2018). Capital goods trade, relative prices, and economic development. Review of Economic Dynamics, 27, 101-122.
Po-Chi, C. H. E. N., Ming-Miin, Y. U., Chang, C. C., & Shih-Hsun, H. S. U. (2008). Total factor productivity growth in China’s agricultural sector. China Economic Review, 19(4), 580-593.
Romer, D. (2006). “Advanced Macroeconomics”, McGraw-Hill
Romer, P. M. (1990). Endogenous technological change. Journal of political Economy, 98(5, Part 2), S71-S102.
Sharma, K. (2004). Horizontal and vertical intra-industry trade in Australian manufacturing: does trade liberalization have any impact?. Applied Economics, 36(15), 1723-1730.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 27 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار