نقش استانداردهای ایزو 9000 در مبادلات تجاری ایران با شرکای عمدة تجاری

محتشمی, تکتم; مؤمنی, فرشید

نقش استانداردهای ایزو 9000 در مبادلات تجاری ایران با شرکای عمدة تجاری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، خراسان رضوی

² کارشناس ارشد مدیریت کسب و کار (MBA)، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی تربت حیدریه

چکیده

استانداردهای ایزو 9000، که گسترده‌ترین سیستم گواهی‌های سازمان ایزو را تشکیل می‌دهند، با هدف هماهنگ‌سازی استانداردهای ملی در سطح بین‌المللی به‌منظور تقویت تجارت جهانی تشکیل شده‌اند. بااین‌حال، این انتقاد وجود دارد که این استانداردها صرفاً مانعی در ورود به بازار و درنتیجه، یک تعرفه بر تجارت بین‌الملل هستند. این مطالعه به‌طور تجربی این مسئله را در مبادلات تجاری کشور با شرکای عمدۀ آن ارزیابی می‌کند. دراین‌باره، با به‌کارگیری یک استراتژی مدل‌سازی مبتنی‌بر اثر پذیرش ایزو 9000 بر ‌جریان‌های تجارت دوجانبۀ کشورها، از یک مدل جاذبه براساس اطلاعات مربوط به پانزده شریک عمدۀ تجاری کشور طی سال‌های 2000 تا 2013 استفاده شده است. نتایج این مطالعه بیان‌گر آن است که این استانداردها با ایجاد‌کردن یک زبان مشترک در تجارت و کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین بنگاه‌ها در دو کشور، به آن‌ها امکان داده است روابط تجاری مؤثرتری را شکل دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The ISO 9000 Standards Effect on Iran's Trade

نویسندگان [English]

Toktam Mohtashami ¹
Farshid Momeni ²

¹ Assistant Professor, Department of Agricultural Economic, University of Torbat Heydarieh (Khorasan Razavi, Torbat Heydarieh, University of Torbat Heydarieh

² MBA, Lecturer in Islamic Azad University,f Torbat Heydarieh

چکیده [English]

ISO 9000 standards, which are the most widespread certification system of International Organization for Standardization organization (ISO), have been established to coordinate national standards at the international level and strengthen the global trade. However, some argue that these standards are merely barrier to the market entry and therefore a tariff on international trade. This study assesses this issue in the case of Iran's trade with its major partners. Using a gravity model, the effect of ISO 9000 on Iran’s bilateral trade with its 15 major commercial partners is analyzed during the period 2000 - 2013. The results of this study show that the ISO 9000 standards improve the trade by creating a common language in commerce and reducing information asymmetry between firms.

کلیدواژه‌ها [English]

International standard
Gravity model
Trade relationship
ISO. JEL Classification: F13
F4
L15

مراجع

برقندان، ابوالقاسم و زکریا فرج‌زاده (1392)، «اثر انحراف نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، س 21، ش 82.

پورفرج، علیرضا و عادله خالقیان (1393)، «اثر تمرکز صادرات نفت بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، دورۀ 4، ش 14.

پیش‌بهار، اسماعیل، قادر دشتی، رحیم ظهوری کهنموئی، حسین راحلی، و جواد حسین‌زاد (1392)، «بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر تقاضای صادرات پستۀ ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، س 21، ش 83.

جلیلی، زهرا (1393)، «بررسی رابطۀ بین صادرات غیرنفتی، سرمایه‌گذاری خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای منطقۀ منا»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، دورۀ 4، ش 13.

راسخ جهرمی، عرفانه و فریبا عایدی (1390)، «بررسی رابطۀ صادرات بخش کشاورزی و رشد و توسعۀ اقتصادی سال‌های 1388- 1355»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، دورۀ 1، ش 2.

سرورزاده، سیدکوروش، حمید محمدی، وحید دهباشی، مجید رحیمی، و حامد دهقانپور (1391)، «آثار تغییر در سیاست پولی و نرخ مبادله بر عرضه، قیمت و صادرات کشاورزی ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، دورۀ 20، ش 80.

فرجی، مرتضی و آزاده شاکری سیاوشانی (1391)، «بررسی عوامل مؤثر در توسعۀ صادرات فرش دست‌باف ایران با رویکرد محیط کلان»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ بازرگانی، ش 63.

هوشمند، محمود، محمد دانش‌نیا، زهرا عبداللهی، و زهره اسکندری‌پور (1389)، «عوامل مؤثر بر صادرات غیرنفتی ایران»، مجلۀ دانش و توسعه، دورۀ 17، ش 34.

Anderson, J. E. and E. Wincoop (2003), “Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle”, American Economic Review, 93(1).

Baker, M. (1996), “Quality Certication: Management Strategies for Success”, Working Paper, Faculty of Business and Economics, Monarsch.

Blind, K. and A. Mangelsdorf (2012), “The Trade Impact of ISO 9000 Certications and International Cooperation in Accreditation”, <http://www.etsg.org.>.

Brown, A. and T. van der Wiele (1995), “ISO 9000: Are the Bene.ts Realised?”, Quality Australia, 2(2).

Clougherty, J. A. and M. Grajek (2008), “The Impact of ISO 9000 Distribusion on Trade and FDI: A New Institutional Analysis”, Journal of International Business Studies, vol. 39.

Clougherty, J. and M. Grajek (2012), “International Standards and International Trade: Empirical Evidence from ISO 9000 Distribusion”, NBER Working Paper, no. 18132.

Deardorff, A. V. (1998), “Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?” in: The Regionalization of the World Economy, J. A. Frankel (ed.), University of Chicago Press.

Docking, D. S. and R. J. Dowen (1999), “Market Interpretation of ISO 9000 Registration”, Journal of Financial Research, 4(2).

Freund, C. L. and D. Weinhold (2004), “The Effect of the Internet on International Trade”, Journal of International Economics, vol. 62.

Gonel, F., N. Tuncer, and T. Dinc (2012), “The Effect of International Standards on Turkish Export Flows to the Eu Countries”, <http://www.etsg.org>.

Helpman, E., M. Melitz, and Y. Rubinstein (2008), “Estimating Trade Flows: Trading Partners and Trading Volumes”, The Quarterly Journal of Economics, vol. 73.

ISO (2015), “The ISO Survey of ISO 9000 and ISO 14000 Certificates”, Geneve: ISO Central Secretariat.

Martincus, C. V., S. Castresana, and T. Castagnino (2010), “ISO Standards: A Certificate to Expand Exports? Firm-Level Evidence from Argentina”, Review of International Economics, 18(5).

Moenius, J. (2000), Information versus Product Adaptation: The Role of Standards in Trade, Northwestern University, Mimeo.

Potoski, M. and A. Osman (1994), “ISO 9000 Certication: The Key to Sustainable Competitive Advantage”, in: The Pursuit of Quality, B. Whitford and R. Bird (eds.), Prentice Hall.

Prakash (2009), “Information Asymmetries as Trade Barriers: ISO 9000 Increases International Commerce”, Journal of Policy Analysis and Management, 28(2).

Swann, P., P. Temple, and M. Shurmer (1996), “Standards and Trade Performance: The UK Experience”, Economic Journal, 106(438).

Terziovski, M., S. Danny, and D. Douglas (1997), “The Business Value of Quality Management Systems Certi Cation: Evidence from Australia and New Zealand”, Journal of Operations Management, vol. 15.

Wooldridge, J. M. (2002), Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, MIT Press, Cambridge and London.

World Bank Country (2013), “World Bank Database”, <http://data.worldbank.org.>