بررسی منحنی J در روابط تجاری ایران براساس رویکرد تراز تجاری کل

تاری, فتح‌اله; اسماعیل‌پور مقدم, هادی; دهباشی, وحید

بررسی منحنی J در روابط تجاری ایران براساس رویکرد تراز تجاری کل

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه اقتصاد بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی

³ مربی گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل

چکیده

تأثیر نرخ ارز در تراز تجاری یکی از موضوع‌های پایه‌ای و درعین‌حال بحث‌برانگیز در حوزة اقتصاد بین‌الملل است؛ به‌طوری‌که تغییرات نرخ ارز موجب بروز آثار متفاوتی در حجم تجارت یک کشور در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌‌شود. اثرهای متفاوت نرخ ارز در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌تواند مسیر زمانی تغییر در حساب جاری را به‌صورت منحنی J شکل دهد. در این مقاله، روابط تجاری ایران با سایر نقاط جهان با رویکرد تراز تجاری کل به‌طور کامل در نظر گرفته شده و وجود پدیدة منحنی J در اقتصاد ایران، با استفاده از روش اقتصادسنجی الگوی خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM)، بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد پدیدة منحنی J در اقتصاد ایران با رویکرد تراز تجاری کل صادق نیست، به‌طوری‌که واکنش تراز تجاری به افزایش نرخ ارز هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت مثبت و معنی‌دار بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the J Curve in the Trade relations of Iran using the Aggregate Trade Balance Approach

نویسندگان [English]

Fathollah Tari ¹
Hadi Esmaeilpour Moghadam ²
Vahid Dehbashi ³

¹ Associate Professor of economics, Allameh Tabataba'i University

² Phd Student in Economics, Allameh Tabataba’i University

³ Lecturer, Department of Agricultural economic, Zabol university

چکیده [English]

The impact of exchange rate on the trade balance is one of the basic and controversial topics in the field of international economics. Changes in the exchange rates can cause different effects on a country's trade volume in the short term and long term, whose time-path is shown by the J curve. In this study, the aggregate trade balance approach and the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) and error correction model (ECM) are used to analyze the J-curve in Iran. The results show that Iran’s current account time path is not consistent with J-curve. Specifically, the response of the trade balance to increasing exchange rates is positive and significant in both short run and the long run.

کلیدواژه‌ها [English]

J-curve
Exchange Rate
trade balance
Auto Regression Model Distributed Lag (ARDL)
Iran. JEL: C22
F14
F31

مراجع

اخباری، محمد و آمنه خوش‌بخت (1385)، «پویایی‌های تراز تجاری: بررسی منحنی J شکل ارتباط تجاری ایران با آلمان»، مجلة تحقیقات اقتصادی، ش 74.

بهمنی اسکویی، محسن (1372)، «اثرات کلان اقتصادی کاهش ارزش خارجی ریال در دورة پس از انقلاب اسلامی»، گزارش سومین سمینار سیاست‌های پولی و ارزی، مؤسسة تحقیقات پولی و بانکی تهران.

حیدری، حسن و فاطمه زارعی (1391)، «بررسی روابط تجاری ایران با مهم‌ترین شرکای تجاری آسیا با تمرکز بر آزمون منحنی جی»، فصل‌نامة مدل‌سازی اقتصادی، س 6، ش 2.

حیدری، حسن، زهرا صالحیان صالحی‌نژاد، و سلیمان فیضی (1393)، «تحلیل واکنش تراز تجاری ایران نسبت به تغییرات نرخ ارز با استفاده از رویکرد پارامتر زمان ـ متغیر»، پژوهش‌نامة اقتصادی، دورة شانزدهم، ش 3.

رحیمی بروجردی، علیرضا (1376)، ارز و صادرات غیرنفتی، تهران: مؤسسة تحقیقات پولی و بانکی.

رحیمی بروجردی، علیرضا (1372)، «بررسی تأثیر کاهش ارزش پول بر تراز پرداخت‌های جمهوری اسلامی ایران: تخمین کشش مارشال لرنر و مارشال لرنر تعمیم‌یافته»، گزارش سومین سمینار سیاست‌‌‌های پولی و ارزی، مؤسسة تحقیقات پولی و بانکی تهران.

کازرونی، علیرضا و هادی مجیری (1389)، «بررسی اثر کاهش ارزش پول ملی بر تراز تجاری ایران با شش شریک منتخب تجاری (روش خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی)»، فصل‌نامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 45.

طیبی، سیدکمیل، همایون شیرازی، و نرگس سخندانی (1394)، «تحلیل منحنی S در روابط دوجانبة تجاری ایران و شرکای عمدة تجاری (1390- 1371)»، تحقیقات اقتصادی، دورة پنجاهم، ش 1.

معماریان، عرفان و سیداحمدرضا جلالی نائینی (1389)، «آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت تکانه‌های ارزی بر تراز تجاری ایران (آزمون پدیدة منحنی J براساس یک الگوی VECM)»، پژوهش‌نامة اقتصادی، ش 2.

مهرآرا، محسن و علیرضا عبدی (1386)، «عوامل تعیین‌کنندة تراز تجاری در اقتصاد ایران»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 31.

نیلی، مسعود (1376)، «چهارچوبی سازگار برای سیاست‌های ارز»، گزارش هفتمین سمینار سیاست‌های پولی و ارزی، مؤسسة تحقیقاتی پولی و بانکی تهران.

Aftab, Z. and S. Khan (2008), “Bilateral J-Curves between Pakistan and Her Trading Partners”, PIDE Working Paper, no. 45.

Arora, S., M. Bahman Oskooee, and G. G. Goswami (2003), “Bilateral Jcurve between India and her Trading Partners”, Journal of Applied Economics, vol. 35.

Baharumshah, A. Z. (2001), “The Effect of Exchange Rate on Bilateral Trade Balance: New Evidence from Malaysia and Thailand”, Asian Economic Journal, vol. 15.

Bahmani Oskooee, M. and Z. Ardalani (2007), “Is there a J-Curve at the Industry Level?”, Economics Bulletin, vol. 6.

Bahmani Oskooee, M. and T. J. Brooks (1999), “Bilateral J-Curve Between US and Her Trading Partners”, Weltwirtschaftliches Archiv, vol. 135.

Bahmani Oskooee, M., J. Iqbal, and M. Nosheen (2016), “Commodity Trade between Pakistan and the US: is there Evidence of the J-Curve?”, Applied Economics, vol. 48.

Bahmani Oskooee, M. and M. Harvey (2009), “The J-Curve: Malaysia vs. her Major Trading Partners”, Applied Economics, vol. 42.

Bahmani Oskooee, M. and T. Kantipong (2001), “Bilateral J-Curve Between Thailand and Her Trading Partners”, Journal of Economic Development, vol. 26.

Bahmani Oskooee, M. and A. M. Kutan (2009), “The J-Curve in the Emerging Economies of Eastern Europe”, Applied Economics, vol. 41.

Bahmani Oskooee, M. and A. Ratha (2007), “The Bilateral J-Curve: Sweden Versus her 17 Major Trading Partners”, International Journal of Applied Economics, vol. 4.

Bahmani Oskooee, M. and Y. Wang (2006), “The J-Curve: China versus her Trading Partners”, Bulletin of Economic Research, 58.

Bahmani Oskooee, M., G. G. Goswami, and B. K. Talukdar (2005), “The Bilateral J-Curve: Australia versus her 23 Trading Partners”, Australian Economic Papers, vol. 44.

Bahmani Oskooee, M., F. Halicioglu, and S. W. Hegerty (2016), “Mexican Bilateral Trade and the J-Curve: An Application of the Nonlinear ARDL Model”, Economic Analysis and Policy, 50.

Bahmani Oskooee, M. and H. Fariditavana (2015), “Nonlinear ARDL Approach, Asymmetric Effects and the J-Curve”, Journal of Economic Studies, vol. 42.

Bahmani Oskooee, M. and H. Harvey (2012), “J-Curve: Singapore versus her Major Trading Partners”, Economic Papers, vol. 31.

Bahnmani Oskooee, M. and H. Harvey (2006), “How Sensitive are Malaysia's Bilateral Trade Flows to Depreciation?”, Applied Economics, vol. 38.

Bahmani Oskooee, M., S. W. Hegerty (2009), “The J-and S-Curves: A Survey of the Recent Literature”, Economic Studies, vol. 37.

Beak, J. (2006), “The J-Curve Effect and the US-Canada Forest Products Trade”, Journal of Forest Economics, vol. 13.

Gupta-Kappor, A. and U. Ramakrishnan (1999), “Is there a J-Curve? A New Estimation for Japan”, International Economics, vol. 13.

Hacker, R. S. and A. Hatemi-J. (2003), “Is the J-Curve Effect Observable for Small North European Economies?”, Open Economies Review, vol. 14.

Halicioglu, F. (2008), “The Bilateral J-Curve: Turkey Versus her 13 Trading Partner”, Journal of Asian Economics, 19(8).

Krugman, P. and M. Obstfeld (2001), International Economics: Theory and Policy, NewYork: Addison-Wesley.

Kyophilavong, P., M. Shahbaz, and G. Salah Uddin (2013), “Does J-Curve Phenomenon Exist in Case of Laos? An ARDL Approach”, Journal of Economic Modelling, vol. 35.

Lal, A. K. and T. C. Lowinger (2001), ‘The J-Curve: Evidence from East Asia’, Journal of Economic Integration, vol. 17.

Lee, J. and M. D. Chinn (2002), “Current Account and Real Exchange Rate Dynamics in the G7 Countries”, IMF Working Paper, vol. 25.

Magee, S. P. (1973), ‘Currency Contracts, Pass-Through, and Devaluation’, Brooking Paper on Economic Activity, vol. 4.

Moura, G. and S. Da Silva (2005), “Is there a Brazilian J-Curve?”, Economic Bulletin, vol. 6.

Narayan, P. K. (2004), “New Zealand's Trade Balance: Evidence from the J-Curve and Granger Causality”, Applied Economics Letters, vol. 11.

Onafowora, O. (2003), “Exchange Rate and Trade Balance in East Asia: is there a J-Curve?”, Economics Bulletin, vol. 5.

Pesaran, M. H. and Y. Shin (1999), “An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis”, in: S. Strøm, (ed.), Econometrics and Economic Theory in the Twentieth Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Cambridge: Cambridge University Press.

Pesaran, M. H., Y. Shin, and R. J. Smith (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, vol. 16.

Shahbaz, M., R. U. Awan, and K. Ahmad (2011), “The Exchange Value of the Pakistan Rupee and Pakistan Trade Balance: An ARDL Bounds Testing Approach”, Developing Areas, vol. 44.

Shahbaz, M., F. Islam, and N. Aamir (2012), “Is Devaluation Contractionary? Empirical Evidence for Pakistan”, Economic Change and Restruct, vol. 45.

Wijeweera, A. and B. Dollery (2013), “J-Curve Disparity Between the Goods Sector and the Services Sector: Evidence from Australia’, Applied Economics Letters, vol. 20.

Wilson, P. (2001), “Exchange Rates and the Trade Balance for Dynamic Asian Economies: Does the J-Curve Exist for Singapore, Malaysia and Korea?”, Open Economies Review, vol. 12.