بررسی مزیت‌های نسبی و آمادگی صنایع کارخانه‌ای ایران برای شرایط رقابتی تجارت آزاد و الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد اقتصاد، دانشکدة اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار بازنشستة اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف از نگارش این تحقیق بررسی مزیت‌های نسبی و سنجش آمادگی صنایع کارخانه‌ای ایران برای پیوستن به هم‌گرایی‌های بین‌المللی، به‌ویژه ازطریق الحاق به سازمان تجارت جهانی است. باتوجه به ماهیت داده‌ها و خروجی‌های موردانتظار، در این مطالعه، از رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره و روش رتبه‌بندی تاپسیس (TOPSIS) استفاده شده است که امکان بهره‌گیری از نظرات خبرگی برای دست‌یابی به اعتبار (validity) بالاتر را فراهم می‌سازد. نتایج مطالعه حاکی‌ از آن ‌است ‌که علاوه‌بر مزیت‌های نسبی سنتی و مبتنی‌بر منابع طبیعی، بخشی از دیگر صنایع کارخانه‌ای کشور نظیر تولید جواهرات، ماشین‌آلات اداری و محاسباتی، قطعات خودرو، دارو و مواد شیمیایی مورد‌استفاده در پزشکی، ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی، تولید ماشین‌آلات متالورژیـ ذوب فلز، وسایل نقلیة موتوری، و... نیز تحت ثابت‌بودن سایر شرایط، از آمادگی بالقوه برای مواجهه با شرایط رقابتی تجارت آزاد برخوردار بوده و الحاق به WTO می‌تواند برای این صنایع فرصت تلقی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Advantages and Readiness of Iranian Manufacturing Industries for Free Trade and Accession to the WTO

نویسندگان [English]

  • Yahya Fathi 1
  • Abbas Shakeri 2
  • Mohammadgholi Yousefi 2
  • Mohammad Mehdi Behkish 3
1 . PhD in Economics, Allameh Tabataba’i University
2 Professor of Economics, Allameh Tabataba’i University
3 Associate Professor of Economics, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

The study aims to examine the comparative advantages and readiness of the Iranian manufacturing industries to liberalize international trade, especially through the accession to the World Trade Organization. Considering the nature of the data and outputs, the study has applied the multi-criteria decision-making approach and the TOPSIS ranking methodology based on for the expert opinions. The findings of the study indicate that most of the chemical and petrochemical industries, mineral industries, and food industries of Iran are ready to face the competitive conditions of free trade and accession to the WTO. In contrast, most of the electronics industry, a large part of the intermediate and capital goods manufacturing industries, as well as clothing and textiles are vulnerable due to the diminished advantages of comparative advantages, existing tariff and price supports, and -the non- competitive conditions. Therefore, accession to the WTO is a threat for this group of Iranian manufacturing industries..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative advantages
  • World Trade Organization (WTO)
  • Manufacturing Industries
  • Trade openness
  • trade negotiations. JEL Classification: F41
  • F43
  • F13
  • F14
  • B17
  • O19
  • O29
  • C33

مراجع

آذر، عادل و فرهاد وفایی (1389)، «رتبه‌بندی فنون تصمیم‌گیری چندشاخصة MADM با استفاده از برخی روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در محیط فازی و مقایسة آن با روش DEA»، دوماه‌نامة علمی ـ پژوهشی دانشور رفتار، مدیریت، و پیشرفت، دانشگاه شاهد، س 17، ش 41.
جونز، چارلز آی (1379)، مقدمه‌ای بر رشد اقتصادی، ترجمة حمید سهرابی و غلامرضا گرایی‌نژاد، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
رومر، دیوید (2001)، اقتصاد کلان پیشرفته، ترجمة مهدی تقوی، ج 1، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
شاکری، عباس (1387)، اقتصاد کلان: نظریه‌ها و سیاست‌ها، تهران: پارس نویسا.
شاکری، عباس و یحیی فتحی (1396)، «بررسی اثرات بازبودن تجارت و مذاکرات تجاری بر رشد اقتصادی کشورهای ملحق‌شده به سازمان تجارت جهانی: رویکرد پانل دیتای پویا»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌نامة بازرگانی، دورة بیست‌ویکم، ش 83.
فتحی، یحیی (1385)، «بررسی میزان اثربخشی ترتیبات تجاری منطقه‌ای در توسعة تجارت خارجی کشورهای اسلامی براساس مطالعات مزیت نسبی»، فصل‌نامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، س 8، ش 26.
فتحی، یحیی (1389)، نقشة راه الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
فتحی، یحیی و همکاران (1394)، «کاربرد ماتریس تحلیل سیاستی در سنجش رقابت‌پذیری و آمادگی بنگاه‌های کشور برای الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO)»، فصل‌نامة تحقیقات اقتصادی کاربردی ایران، س 4، ش 14.
مجاورحسینی، فرشید و فرید فیاض‌منش (1385)، «برآورد اثرات‌بخشی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 27.
یوسفی، محمدقلی و الهه محمدی (1392)، «تخمین کمّی منابع رشد صنعتی در صنایع کارخانه‌ای ایران»، پژوهش‌نامة اقتصادی، دورة سیزدهم، ش 50.
 Dewangan, Devendra Kumar, Rajat Agrawal, and Vinay Sharma (2015), “Enablers for Competitiveness of Indian Manufacturing Sector: An ISM-Fuzzy MICMAC Analysis”, Social and Behavioral Sciences, vol. 189.
Ferrantino, Michael J. (2006), “Policy Anchors: Do Free Trade Agreements Serve as Vehicles for Developing Country Policy Reform?”, US International Trade Commission, Washington, D. C.
Grossman, Gene M. and Elhanan Helpman (1991), “Innovation and Growth in the Global Economy”, MIT Press, Cambridge, MA, International Journal of Industrial Organization, Elsevier, vol. 10.
Guo, Zhichao and Yuanhua Feng (2013), “Modeling of the Impact of the Financial Crisis and China’s Accession to WTO on China’s Export to Germany”, Economic Modeling, vol. 31.
Klein, Lawrence R. (2005), Developing Countries in International Trade: Trade and Development Index, UNCTAD, United Nations, New York and Geneva.
Lucas, Robert. E. (1988), “On the Mechanisms of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, vol. 22, no. 1.
Mankiw, Gregory (1995), “The Growth of Nations”, Harvard Institute of Economic Research Working Papers.
Romer, Paul M. (1986), “Increasing Returns and Long Run Growth”, Journal of Political Economy, vo. 94, no. 5.
Rose, Andrew K. (2004), “Do We Really Know that WTO Increases Trade?”, American Economic Review, vol. 94.
Rose, Andrew K. (2005), “Does WTO Make Trade More Stable?”, Open Economies Review, vol. 16, no. 1.
Rose, Andrew K. (2006), The Effect of Membership in the GATT/WTO on Trade: Where Do We Stand?, <http://faculty.haas.berkeley.edu/arose/WTOSurvey.pdf>.
Subramanian, Arvind and Shang-Jin Wei (2003), “The WTO Promotes Trade, Strongly but Unevenly”, International Monetary Fund working paper, WP/03/185.
Tang, Man-keung and Shang-Jin Wei (2006), “Does WTO Accession Raise Income?”, International Monetary Fund, WP/06.
UNCTAD (2001), WTO Accession and Development Policies, United Nations, New York and Geneva..

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 20 فروردین 1396
  • تاریخ پذیرش: 22 اردیبهشت 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار