بررسی تجارت فرامرزی استان بوشهر و شرکای تجاری ایران با تأکید بر اقتصاد دریامحور

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد بین الملل و مدرس گروه اقتصاد، دانشکده کسب و کار و اقتصاد ، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

2 دانشیارگروه اقتصاد، دانشکده کسب و کار و اقتصاد، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

3 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده کسب‌وکار و اقتصاد، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

10.30465/jnet.2024.48079.2118

چکیده

استان بوشهر به دلیل مجاورت با خلیج فارس در تجارت فرامرزی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهداف تعیین شده در برنامه توسعه هفتم، یکی از راهبردهای مشخص شده تقویت ترانزیت با محوریت اقتصاد دریاست. لذا در پژوهش حاضر با بهره‌مندی از مدل جاذبه چندجانبه اندرسون و ون وینکوپ و نظریه هزینه مبادله به بررسی عوامل تأثیرگذار بر میزان صادرات استان بوشهر به شرکای تجاری ایران طی سال‌های (1386 – 1400) پرداخته شده است. نتایج حاصل شده که با استفاده از روش اقتصاد سنجی پانل پویا بدست آمده است نشان داد که اندازه اقتصادی و جمعیت استان بوشهر و اندازه اقتصادی شرکای تجاری بر میزان صادرات استان تأثیر مثبت دارد. اما جمعیت کشورهای هدف تأثیر منفی بر میزان صادرات استان دارد. همچنین علی‌رغم این‌که عمده صادرات و واردات کالاها از گمرکات استان به کشورهای حاشیه خلیج فارس صوت می‌گیرد، عامل زیر ساخت گمرکات استان و هزینه‌های تجارت چندان تأثیر معناداری بر میزان صادارت استان ندارند اما شرایط اقتصادی و سیاسی کشور تأثیر منفی و معناداری بر میزان صادرات استان بوشهر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating cross-border trade of Bushehr province and Iran's business partners with emphasis on sea-oriented economy

نویسندگان [English]

  • atefeh ahmadi 1
  • Reza roshan 2
  • mohammad rezaei 3
1 PhD in international economics and Lecturer of the Department of Economics, Faculty of Business and Economics, Persian Gulf University,
2 Associate Professor of Economics, Faculty of Business and Economics, Persian Gulf University, Bushehr,
3 Assistant professor, Department of Economics, School of Business and Economics, Persian Gulf University, Bushehr, Iran,
چکیده [English]

Bushehr province is great importance in cross-border trade due to its proximity to the Persian Gulf. According to the goals set in the 7th development plan, one of the identified strategies is to strengthen the transit centered on the sea economy. Therefore, in the current research, with the benefit of Anderson & van Win coop 's multilateral attraction model and the exchange cost theory, the influencing factors on the amount of Bushehr province's exports to Iran's business partners during the years 2007 - 2021 have been investigated. The results obtained by the dynamic panel econometric method showed that the economic size and population of Bushehr province and the economic size of business partners have a positive effect on the province's exports. But the population of the target countries has a negative effect on the amount of exports of the province. Also, despite the fact that most of the exports and imports of goods from the province's customs is done the Persian Gulf countries, the infrastructure of the province's customs and trade costs do not have a significant effect on the province's exports, but the country's economic and political conditions have a negative and significant effect on Bushehr province's export.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sea Economy
  • Commercial Ports
  • Sea Trade
  • Sea Transportation
  • Bushehr province

مراجع

استادی جعفری، مهدی (1400)، توسعه دریامحور و اقتصاد دریا، ضرورتی بی بدیل در تحقق اقتصاد پویا و مقاومتی کشور، تهران: مرکز پژوهش ­های مجلس.
اکبری، نعمت اله و معلمی، مژگان (1384). یکپارچگی اقتصادی در کشورهای حوزه خلیج فارس (استفاده از یک روش اقتصاد سنجی فضایی)، فصل ­نامه پژوهش ­های اقتصادی ایران، (25)7، 126-109.
حافظ ­نیا محمدرضا، کمالی، محمدرضا، ربیعی، حسین و فاطمی نسب، علی (1400). عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر همگرایی امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس، فصل ­نامه مطالعات دفاعی استراتژیک، (86)19، 5-26.
حریقی، محمد فردین، دائی کریم ‌زاده، سعید و شریفی رنانی، حسین (1400). تأثیر اصلاحات نهادی بر تنوع صادرات در کشورهای منتخب درحال ‌توسعه. فصل ­نامه مدل سازی اقتصادسنجی، (5)6، 91-121.
رزاقی، سمیه (1390)، بررسی همگرایی تجاری ایران به کشور های عضو شورای همکاری خلیج فارس با استفاده از مدل جاذبه، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته توسعه اقتصادی و برنامه­ریزی، دانشگاه تبریز.
زارعی، رسول (1397)، گزارش اقتصادی استان بوشهر (سال 1396)، بوشهر: اداره کل امور اقتصادی و دارای استان بوشهر.
زارعی، مبینا، حیدری، حسن و جلیلی کامجو، سید پرویز (1398). ارزیابی فضایی نوسانات نرخ ارز بر مصرف کالای بادوام توسط خانوارهای شهری در استان‌­های ایران، نشریه اقتصاد و تجارت نوین، (14)4، 81-106.
 زینتیان، غزل (1393). تحلیل ارتباط میان حمل و نقل دریایی ایران، رشد اقتصادی و تجارت بین المللی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حمل و نقل دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.
سازمان برنامه و بودجه کشور (1402)،  لایحه برنامه هفتم توسعه ( 1406-1402)، تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
سازمان برنامه و بودجه کشور (1399)، سند ملی آمایش سرزمین، تهران: دبیر خانه شورای عالی آمایش سرزمین.
سازمان بنادر و دریانوردی (1402)، گزارش عملکرد سازمان بنادر و دریانوردی (1400)، تهران: وزارت راه و شهرسازی.
سازمان مدیریت و برنامه­ ریزی استان بوشهر (1401)، گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان بوشهر سال 1400، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
صمدی، سعید، خوش اخلاق، رحمان، جلیلی کامجو، سید پرویز و امیری، هادی (1392). ارزیابی تأثیر همزمان و مجزای شاخص­های پولی و مالی بر رشد اقتصادی: کاربرد مدل پانل پویای دو مرحله­ای آرلانو- باور/ بوندل– باند، فصل­ نامه مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، (7)2، 86-63.
عبدالمنافی، سعید، رضایی رحیمی، رضا و مستاجران، محسن (1400)، ریسک­های سیاسی تأثیر گذار بر صادرات غیر نفتی ایران، فصل ­نامه مدیریت کسب و کار های دانش بنیان، (2)2، 11-41.
عزیزیان، فرانک (1393)، بررسی جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت ایران باکشور های منتخب آسیایی(بر اساس مدل جاذبه)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی، دانشگاه تبریز، 125-1.
علیلو، خاطره، کازرونی، علیرضا و اصغرپور، حسین (1398). تأثیر تجارت از طریق حمل ‌و نقل‌ دریایی  بر اشتغال در ایران، پژوهش­نامه حمل و نقل، https://www.trijournal.ir/article_87444.html.
کشاورز، هادی، حسین زاده، رمضان و قرنجیک، معصومه (1401). تأثیر ریسک سیاسی، مالی و اقتصادی بر رشد اقتصادی: شواهدی از اقتصادی ایران، فصل ­نامه راهبرد اقتصادی، (3)11، 85-108.
کوهبر، محمد امین و یوسفی، همایون (1399). بررسی پویایی بین حمل و نقل دریایی، تراز تجاری و رشد اقتصادی، مجله علوم و فنون دریایی، https://doi.org/10.22113/jmst.2021.210769.233.
گوگردچیان، احمد و میرجابری، زهره (1396). ارزیابی تأثیر ریسک سیاسی و ریسک بازرگانی بر صادرات غیر نفتی ایران به عمده ‌ترین کشور های هدف صادرات (با تأکید بر بیمه اعتبار صادراتی)، فصل ­نامه سیاست ­گذاری اقتصادی، (17)9، 119-143.
لطفعلی­پور، محمدرضا، شاکری، سیده زهرا و کبری بطا، فاطمه (1390). بررسی همگرایی اقتصادی میان ایران و کشور های آمریکای لاتین (کاربرد مدل جاذبه)، فصل­نامه پژوهش ­های رشد و توسعه اقتصادی، (3)1، 73-98.
مرکز پژوهش ­های مجلس (1390)، معرفی و نقد شاخص راهنمای بین المللی ریسک کشوری (ICRG)، تهران: دفتر مطالعات کسب و کار.
مطلبی کربکندی، محمدعلی و زارع زردینی، علی (1401)، راهکار های توسعه اقتصاد دریامحور در راستای نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی، فصل ­نامه اقتصاد دفاع، (6)22، 53-81.
Ahammed, S., Rana, M.M., Uddin, H., & Majumder, S.C. (2024). Impact of blue economy factors on the sustainable economic growth of China, Environment Development and Sustainability, https://link.springer.com/article/10.1007/s10668-023-04411-6.
Balash, V., Balash, O., Faizliev, A., & Chistopolskaya, E. (2020). "Economic Growth Patterns: Spatial Econometric Analysis for Russian Regions" Information 11(6), pp 1-19.
Capoani, L. (2023). " Review of the gravity model: origins and critical analysis of its theoretical development", SN Bus Econ, 3(95), pp 1-43.
De Villa, M. A., Rajwani, T., & Lawton, T. (2014). "Market entry modes in a multipolar world: Untangling the moderating effect of the political environment ", International Business Review, 24(3), pp 1-11.
Einali, A., Nemati, M.H., Banijamali, B., & Hoseini, H. (2022). Prioritize Renewable Energy Resources in Main Iranian Ports Area Using AHP Method, International Journal of Coastal, 7(4), pp 7-16.
Fratila, A., Gavril, I.A., Nita, S.C., Hrebenciuc, A. (2021). The Importance of Maritime Transport for Economic Growth in the European Union: A Panel Data Analysis, Sustainability, 13, pp 1-23.
Freeman, R., & Lewis, J. (2021). "Gravity model estimates of the spatial determinants of trade, migration, and trade-and-migration policies", Economics Letters, 24, pp 20-45.
Henderson, J. (2019). Oceans without History? Marine Cultural Heritage and the Sustainable Development Agenda, Sustainability, 11, pp 1-22.
Helmers, C., & Jean-Michel pastels, J.M. (2005). Tradsim (third version) a Gravity Model for the Calculation of Trade Potential for Developing Countries and Economies in Transition, Market Analaysis Section International Trade Center.
James E. Anderson & Eric van Wincoop, (2003). "Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle," American Economic Review, American Economic Association, 93(1), pp 170-192.
Kapri, K. (2018). "Impact of political instability on firm-level export decisions", International Review of Economics and Finance, pp 1-21.
Lee, K. H., Noh, J., Lee, J., & Khim, J. S. (2021). Blue economy and the total environment: Mapping the interface, Environment International, 157, pp 1-88.
Liang, Y., Guo, L., Li, J., Zhang, S., & Fei, X. (2021). "The Impact of Trade Facilitation on Cross-Border E-Commerce Transactions: Analysis Based on the Marine and Land Cross-Border Logistical Practices between China and Countries along the Belt and Road ". Water, 13, pp 1-16.
Mohammady Garfamy, R. (2012). "Supply Management: A Transaction Cost Economics Framework ", South East European Journal of Economics and Business, 7(2), pp 139-147.
Nitsenko, V., & Nyenno, I. (2017). Business Model for A Sea Commercial Port as A Way to Reach Sustainable Development Goals, Journal of Security and Sustainability Issues, 7 (5), pp 155–166.
Park, J.S., & Seo, Y.J. (2016). The impact of seaports on the regional economies in South Korea: Panel evidence from the augmented Solow model, Transportation Research Part E Logistics and Transportation Review, 85(3), pp 107-119.
Sarwat, S. (2022). Blue Economy, a key to achieve sustainable development: The Bangladesh Perspective, Bangladesh Journal of Law, 20(2). pp 52- 70.
Schutz, B. (2003). Gravity from the Ground up: An Introductory Guide to Gravity and General Relativity. Cambridge University Press, Cambridge.
Sharaldaev, B. B., Belomestnov, V. G., Sharaldaeva, I.A., Belomestnova, I. A., Romanova, I. V., Sharaldaeva, A. B., & Garmaev, S. D. (2021). " Mechanisms for capacity building of border regions through cross-border cooperation ". IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, pp 4-1.
United Nations Conference on Trade and Development, (2014). The oceans economy: opportunities and challenges for Small Island Developing States (SIDS), 5, United Nations.
Yeona,J. I., Hwangb, S., & Junb, B. (2022). " The spillover e_ect of neighboring port on regional industria
diversification and regional economic resilience", arXiv, pp 1-44.
Youssef, M. (2023). Blue Economy Literature Review, International Journal of Business and Management, 18 (3), pp 12-18.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 20 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار