برآورد نرخ بهره و رابطۀ آن با تورم در ایران: داده‌های بازارهای آتی و رهیافت MS-VAR

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

10.30465/jnet.2024.47444.2097

چکیده

این مقاله، به دو مسئله در اقتصاد ایران پرداخته است. نخست، با توجه به پنهان بودن نرخ بهرۀ بازار در ایران هدف اول این مقاله، ارائۀ برآوردی از نرخ بهره در ایران است. برای استخراج یک جایگزین محاسبه ‏پذیر برای نرخ بهره از روابط میان قیمت‌های نقدی و آتی طلا استفاده شده و سری زمانی ماهانۀ نرخ بهره طی دورۀ 1388:01 تا 1397:01 استخراج شده است. دومین مسئله، ارتباط نرخ بهره با تورم است، با لحاظ دیدگاه‌های متنوع در دربارۀ این رابطه، با این استدلال که این دیدگاه‌ها عمدتاً از نتایج تجربی مطالعات در اقتصادهایی با شرایط متفاوت ناشی می‌شود و ممکن است اساساً این رابطه شکلی غیرخطی داشته باشد، این مقاله بر پایۀ روش MS-VAR مدلی برای بررسی رابطۀ علّی غیرخطی میان نرخ بهره و تورم ارائه می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند که رابطۀ میان نرخ‌های بهره و تورم در دورۀ یادشده در قالب دو رژیم دسته‌بندی می‌شود. در رژیم صفر که هر دو متغیر در سطوح بالا و پرنوسان هستند، علیّت دوطرفه میان آنها وجود دارد که تأیید کنندۀ اثر فیشری است. در رژیم یک که هر دو متغیر در سطوح نسبتاً پایین با نوسان اندک قرار دارند، علیّت یک‌طرفۀ مثبت از نرخ بهره به تورم وجود داشته است.
طبقه بندی JEL: E31, E51

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interest Rate Estimation and Its Relationship with Inflation in Iran: Futures Market Data And MS-VAR Approach

نویسنده [English]

  • Ebrahim Eltejaei
Associate Professor of Economics at Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
چکیده [English]

This paper has addressed two issues in Iran's economy. First, considering that the market interest rate is hidden in Iran, the first goal of this paper is to provide a calculate of the interest rate in financial markets of Iran. To derive a calculable alternative for this rate, the relationship between the spot and future prices of the gold coin certificate of deposit was used, and the monthly rates was extracted during 2009:04-2018-04. The second issue is the relationship between interest rate and inflation. Considering different views in the literature and, assuming that these views are mainly derived from the empirical studies on economies with different conditions and that this relationship may have a non-linear form, this article provides a model of MS-VAR to investigate the non-linear causal relationship between interest rate and inflation. The findings show that this relationship during the studied era is classified in two regimes. In the zero regime, when both variables are at high and fluctuating levels, there is a two-way causality between them, which confirms the Fisher’s effect. In regime one, where both variables are at relatively low levels with little fluctuation, there has been a positive one-way causality from interest rate to inflation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inflation؛ Interest Rate؛ Futures Markets؛ Iran's Economy؛ MS-VAR Model JEL Classification: E51
  • E31
احمدی شادمهری، محمدطاهر، فلاحی، محمدعلی و خسروی، سمیه (1390). آزمون علیت هشیائو بین نرخ بهره و تورم برای گروه کشورهای منا. پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی. 1(3). 203-233.
التجائی, ابراهیم. (1399). بررسی رابطۀ علّی میان پول و تورم در ایران: رهیافت MS-VAR. اقتصاد و تجارت نوین, 15(3). 3-26.
بیدآباد، بیژن (1384). اثر کاهش نرخ بهرة تسهیلات بانکی بر اقتصاد ایران (شبیه سازی الگوی اقتصاد سنجی کلان ایران). بانک و اقتصاد. 58.
تجلی، سید آیت الله، عزیزنژاد، صمد و میرشمسی، آرش (1389). آثار کاهش نرخ سود بانکی بر تورم، اشتغال و سرمایه گذاری. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. تهران.
خیر اندیش، الهام (1388). اثر تغییر نرخ سود سپرده های بانکی بر متغیرهای کلان اقتصادی به روش پویای سیستمی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
داودی، پرویز و ذوالقدری، مهدی (1390). بررسی رابطه بین نرخ بهره و نرخ تورم در ایران. فصلنامۀ اقتصاد و الگوسازی. 2(7-8). 1-25.
فلاحی، فیروز (1393). علیّت مارکوف سوئیچینگ و رابطۀ تولید و پول در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 3(11): 128- 107.
کازرونی، علیرضا. کیانی، پویان. و مظفری، زانا (1395). برآورد نرخ بهره در ایران با استفاده از منطق فازی. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی). 30/9. ص. 77-93.
کمیجانی، اکبر و بهرامی‌راد، دومان (1387). آزمون رابطة بلندمدت بین نرخ سود تسهیلات بانکی و نرخ تورم. مجله تحقیقات اقتصادی, 43(1).
ندری، کامران، کاوند، حسین و شاه‌مرادی، اصغر (1389). برآورد نرخ بهره تعادلی در اقتصاد ایران (1386:4-1368:4) در قالب یک مدل تعادل عمومی. تحقیقات اقتصادی. 45(90). 19-41.
نظری، روح الله، مهدی خداپرست مشهدی و احمد سیفی (1396). تحلیل رفتار ایران در سازمان اوپک: کاربردی از مدل‌های ماکوف سوئیچینگ. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعۀ پایدار). دورۀ 17. شمارۀ 2. ص 145-175.
Bildirici, M. (2012). Economic growth and electricity consumption in Africa and Asia: MS-VAR and MS-Granger causality analysis. Available at SSRN 2129017.
Carneiro F. G., Divino J. A. and Henrique R. C. (2004). Rethinking the Fisher Effect: A Co-integration Analysis Between Interest Rates and Inflation. Nova Economia. 13(1). 81-100.
Cochrane, J. (2016). Michelson-Morley, Occam and Fisher: The Radical Implications of Stable Inflation at Near-Zero Interest Rates? Working Paper, Hoover Institution. Washington, DC.
Darby, M. R. (1975), The Financial and Tax Effect of Monetary Policy on Interest Rates. Economic Inquiry. 14. 260-74.
Deschamps, Ph. J. (2008). Comparing Smooth Transition and Markov Switching Autoregressive Models of Us Unemployment; Journal of Applied Econometrics. 23(4), 435-462.
Eltejaei, E., & Montazeri Shoorekchali, J. (2021). Investigating the Relationship between Money Growth and Inflation in Turkey: A Nonlinear Causality Approach. Journal of Money and Economy, 16(3), 305-322.
Fisher, I. (1911). The Purchasing Power of Money. New York: Macmillan. Chs 1–4, 8.
Fisher, I. (1930). The Theory of Interest. New York: A, M, Kelly.
Ghazali N. A. and Ramlee, S. (2003). A Long Memory Test of the Long-run Fisher Effect in the G7 Countries. Applied Financial Economics. 13. 763-769.
Goldfeld, S. M., and Quandt, R. E. (1973). A Markov Model for Switching Regressions. Journal of Econometrics, 1(1), 3-15.
Hamilton, J. D. (1989). A New Approach to the Economic Analysis of Nonstationary Time Series and the Business Cycle; Econometrica. 57(2), 357-384.
Hamilton, J. D. (1994). Time Series Analysis. Princeton University Press: Princeton.
Handa, J. (2009). Monetary Economics. 2nd Edition. New York: Routledge.
International Monetary Fund (1983). Interest Rate Policies in Developing Countries, Occasional Paper No. 1983/008.
Kandel S., Ofer, A. R. and Sarig O. (1996). Real Interest Rates and Inflation: An Ex-Ante Empirical Analysis. Journal of Finance. 51. 205-25.
Kasman K. S., Kasman A. and Turgutlu E. (2005), Fisher Hypothesis Revisited: A Fractional Cointegration Analysis. EconPapers. 1−27.
Krolzig, H. M. (1997). Markov-Switching Vector Autoregressions. Modelling, Statistical Inference and Applications to Business Cycle Analysis. Berlin: Springer.
Krolzig, H. M. (1998). Econometric Modelling of Markov-Switching Vector Autoregressions Using MSVAR for Ox. Institute of Economics and Statistics and Nuffield College. Oxford.
Kolb, W. R., & Overdahl, A. J. (2003). Financial derivatives–John Wiley& Sons.
Koustas Z. and Serletis A. (1999). On the Fisher Effect. Journal of Monetary Economics. 44. 105-130.
Lardic S. and Mignon, V. (2003). Fractional Cointegration between Nominal Interest Rates and Inflation: A Re−Examination of the Fisher Relationship in the G7 Countries. Economics Bulletin. 3. 1−10.
Matheson, T. (2018). Intrest Rates and Inflation. Boom, Bust, and the Road to Recovery, 255-265.
McKinnon, R. I. (1973). Money and Capital in Economic Development. Washington, D.C. The Brookings Institution.
McKinnon, R. I. (1988). Financial liberalization and economic development: a reassessment of interest-rate policies in Asia and Latin America (6). ICS Press.
Mishkin, F. (1996). The Channels of Monetary Policy Transmission: Lessons for Monetary Policy. NBER Working Paper No. 5464, Cambridge, MA.
Quandt, R. E. (1972). A new approach to estimating switching regressions. Journal of the American statistical association. 67(338). 306-310.
Tanzi, V. (1980). Inflationary Expectation, Economic Activity, Taxes, and Interest rates, The American Economic Review. 70. 12-21.
Taylor, J. B. (1993, December). Discretion versus policy rules in practice. In Carnegie-Rochester conference series on public policy (Vol. 39, pp. 195-214). North-Holland.
Turtelboom, M. B. (1991). Interest rate liberalization: Some lessons from Africa. International Monetary Fund.
Wicksell, K. (1907). The influence of the rate of interest on prices. Economic Journal. 17, 213–20.
https://www.ime.co.ir/Admission_requirements_Differential_market.html
https://www.ime.co.ir/
http://old.tsetmc.com/Loader.aspx?ParTree=15