تأثیر‌پذیری تجارت صنعتی در روابط ایرن با کشورهای درآمد متوسط بالا از دو کانال شکاف فناوری و فرایندیادگیری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استاد گروه اقتصاد، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.30465/jnet.2023.45190.2028

چکیده

هدف محوری پژوهش حاضر سنجش اثرپذیری تجارت صنعتی با تاکید بر شکاف فناوری و شدت یادگیری در ایران با کشورهای درآمد متوسط بالا است. نمونه آماری مشتمل بر 97 کشور با درآمد متوسط بالا است که با ایران در گرو‌های کالایی طبقه‌بندی شده در سطح کدهای چهاررقمی HS طی سال‌های 2021- 2002 رابطه تجاری داشته‌اند. میزان تجارت صنعتی ایران و شرکا با معیار گروبل‌ولوید و داده‌های مستخرج از پایگاه داده‌ها و اطلاعات آماری بانک جهانی و سازمان توسعه و تجارت بین‌المللی محاسبه شد؛ آنگاه با توجه به ساختار داده‌ها در چارچوب الگوی دومرحله‌ای توبیت هکمن اثرات خاص صنعت و کشور بر تجارت صنعتی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج مطالعه ضمن تایید غالب‌بودن تجارت بین‌صنعتی نسبت به درون‌صنعتی ایران و شرکا، بیانگر اثرگذاری اکثر متغیرها با علامت مطابق انتظار بر تجارت صنعتی است؛ به‌طوری‌که در بین شاخص‌های دستاورد فناوری، تنها شکاف مهارت انسانی اثر منفی بر تجارت صنعتی داشته اما شاخص‌های انتشار و ایجاد تکنولوژی اثر مثبت و معناداری را نشان می‌دهند. نتایج شدت یادگیری نیز با مقدار مثبت و معنادار، شواهدی مبنی بر افزایش تجربه روزافزون ایران جهت تولید محصولات داخلی مشابه خارجی با هزینه کمتر، دستیابی به دانش نصب و مونتاژ کالاهای سرمایه‌ای وارداتی ارائه می‌دهد. البته، نقصان اثرات سرمایه‌گذاری خارجی و تجارت صنعتی ایران و شرکا را می‌توان به موانع ورود مانند تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران نسبت داد.
:JEL طبقه بندی
.C25 ،C24 ،F14 ،F13 ،F10

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Affectability of Industrial Trade in Iran's Relations with High Middle-Income Countries: The Technological Gap and Learning Process Channels

نویسندگان [English]

  • samaneh noraniazad 1
  • yeganeh Mousavi Jahromi 2
1 Assistant Professor of Economics, Department of Economics and management, payamenoor university, Tehran, Iran
2 Professor of Economics, Department of Economics and management, payamenoor university, Tehran, Iran
چکیده [English]

The main purpose of this article was to measure the effectiveness of industrial trade with an emphasis on the technology gap and the intensity of learning in Iran and high-middle-income countries. To meet these ends, the industrial trade using Grubel-Lioyed criteria for 97 countries over 2002-2021 at four-digit HS codes was calculated. Moreover, this study sought to investigate the specific effects of industry and country on industrial trade in the framework of Tobit Heckman's two-stage model, the databases, and statistical information extracted from the World Bank and the International Trade and Development Organization. The results of the study, while confirming the predominance of inter-industry trade compared to intra-industry trade of Iran with partners, indicate the effect of most variables with the expected sign on industrial trade. Among the indicators of technological achievements, only the human skill gap index has a negative effect on industrial trade while the rest of the technical indicators such as technology diffusion and creation showed a positive and significant effect. The results of the learning intensity also provide evidence of Iran's growing experience in producing domestic products similar to foreign ones at a lower cost and acquiring the knowledge of installing and assembling imported capital goods. In addition, the lack’s effects of foreign investment on intra-industry trade between Iran and its partners can be attributed to barriers to entry, such as the tightening of economic sanctions against Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intra-industry Trade
  • Inter-industry Trade
  • Gap Technology
  • Learning Process
  • Generalized Method of Tobit Hekman’s Two Stages Jel Classification: F10
  • F13
  • F14
  • C24
  • C25

مراجع

اوحدی اصفهانی، سپیده، طیبی، سید کمیل، و واعظ برزانی،  محمد. (1398).  تاثیر شکاف تکنولوژیکی بر روابط دوجانبه‌‌‌ی تجاری ایران: رویکرد شبه‌‌‌پارامتری. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و الگوسازی،  8(31)، 26-1. doi: 20.1001.1.24765775.1396.8.31.1.9
رضائی، جواد، تاری، فتح اله، محمدی، تیمور، و شاه حسینی، سمیه. (1399).  ارزیابی تاثیر تسهیل تجاری بر تجارت دوجانبه صنعتی کشورهای درحال توسعه. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، 4 (13)، 74-61. doi: 10.30473/indeco.2020.7548
ملکوتی، امیر، زمانی، زهرا، و اربابیان، شیرین. (1400). تعیین کننده‌های تجارت دوجانبه ایران و چین. پژوهشنامه بازرگانی، 25 (98)، 246-215. doi: 10.22034/ijts.2021.245371
میرزابابازاده، سهیلا ، و شاه حسینی، سمیه. (1398). عوامل مؤثر بر محتوای فناوری صادرات در صنایع منتخب ایران. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادصنعتی، 3 (8)، 65-55.   doi: 10.30473/indeco.2019.6993
یونس‌پور، ساناز، و طیبی، سید کمیل. (1399). تجارت درون صنعتی ایران و شرکای تجاری منتخب با رویکرد محیط‏زیستی فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 55 (2)، 483-509. doi:10.22059/jte.2020.289881.1008241
An, G., & Iyigun, M. F. (2004). The export technology content, learning by doing and specialization in foreign trade. Journal of international Economics, 64(2), 465-483. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2003.11.001
Aquino, A. (1978). Intra-industry trade and inter-industry specialization as concurrent sources of international trade in manufactures. Review of World Economics, 114(2), 275-296. https://www.jstor.org/stable/40438341
Arip, M. A., Lau, S. Y., & Satoru, M. (2011). An analysis of intra-industry trade between Japan, Malaysia and China. Institutions and Economies, 1-30. http://ojie.um.edu.my/index.php/ijie/article/view/4773
Balassa, B. (1986). Intra-industry specialization: A cross-country analysis. European Economic Review, 30(1), 27-42. https://doi.org/10.1016/0014-2921(86)90030-9
Becuwe, S., Blancheton, B., & Meissner, C. M. (2021). The French (Trade) Revolution of 1860: Intra-Industry Trade and Smooth Adjustment. The Journal of Economic History, 81(3), 688-722. https://doi.org/10.1017/S0022050721000371
Brander, J., & Krugman, P. (1983). A ‘reciprocal dumping’model of international trade. Journal of international Economics, 15(3-4), 313-321. https://doi.org/10.1016/S0022-1996(83)80008-7
Brkić, S., Kastratović, R., & Salkica, M. A. (2021). Analysis of Intra-Industry Trade in Agri-Food Products Between Bosnia and Herzegovina and the European Union. South East European Journal of Economics and Business, 16(2), 53-67. https://doi.org/10.2478/jeb-2021-0014
Brodzicki, T., & Kwiatkowski, J. (2018). An empirical investigation into the role of technology gap in the trade relations of the EU Member States. Entrepreneurial Business and Economics Review, 6(2), 111-135. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=722417
Brodzicki, T., & Sledziewska, K. (2016). The role of the technology and innovation gap in Polish trade relations. Empirical verification with the use of trade gravity approach. Working Papers 1506, Instytut Rozwoju, Institute for Development. https://ideas.repec.org/p/iro/wpaper/1506.html
Iran Chamber of Commerce, Industries, Mines and Agriculture (2017). Ten Important advantages of trade for developing and developed countries. The Report of World Ecomomy. https:// otaghiranonline.ir/news/12410
Chin, M.-Y., Ong, S.-L., Wai, C.-K., & Puah, C.-H. (2020). Vertical intra-industry trade and economic size: The case of Malaysia. The Journal of International Trade & Economic Development, 29(4), 440-454. https://doi.org/10.1080/09638199.2019.1696878
Clark, D. P., & Stanley, D. L. (1999). Determinants of intra-industry trade between developing countries and the United States. Journal of Economic Development, 24(2), 79-95.
Desai, M., Fukuda-Parr, S., Johansson, C., & Sagasti, F. (2002). Measuring the technology achievement of nations and the capacity to participate in the network age. Journal of Human Development, 3(1), 95-122. https://doi.org/10.1080/14649880120105399
Finger, J. M. (1975). Trade overlap and intra-industry trade. Economic inquiry, 13(4), 581.
Greenaway, D., Hine, R., & Milner, C. (1994). Country-specific factors and the pattern of horizontal and vertical intra-industry trade in the UK. Weltwirtschaftliches archiv, 130(1), 77-100. https://doi.org/10.1007/BF02706010
Greenaway, D., & Milner, C. (1981). Trade imbalance effects in the measurement of intra-industry trade. Weltwirtschaftliches archive (H. 4), 756-762. https://www.jstor.org/stable/40438985
Greenaway, D., & Milner, C. (1983). On the measurement of intra-industry trade. The Economic Journal, 93(372), 900-908. https://doi.org/10.2307/2232755
Grossman, G. M., & Helpman, E. (1995). Technology and trade. Handbook of international economics, 3, 1279-1337. https://doi.org/10.1016/S1573-4404(05)80005-X
Grubel, H. G., & Lloyd, P. J. (1971). The empirical measurement of intra‐industry trade. Economic record, 47(4), 494-517. https://doi.org/10.1111/j.1475-4932.1971.tb00772.x
 Grubel, H. G., & Lloyd, P. J. (1975). Intra-industry trade: the theory and measurement of international trade in differentiated products (Vol. 12): Macmillan London.
Heckman, J. J. (1979). Sample selection bias as a specification error. Econometrica: Journal of the econometric society, 153-161. https://doi.org/10.2307/1912352
Helpman, E. (1999). The structure of foreign trade. Journal of economic perspectives, 13(2), 121-144. https://doi.org/10.1257/jep.13.2.121.
Helpman, E., Melitz, M., & Rubinstein, Y. (2008). Estimating trade flows: Trading partners and trading volumes. The quarterly journal of economics, 123(2), 441-487. https://doi.org/10.1162/qjec.2008.123.2.441
Hoang, V. (2019). The dynamics of agricultural intra-industry trade: a comprehensive case study in Vietnam. Structural Change and Economic Dynamics, 49, 74-82. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2019.04.004
Hurley, D. T. (2003). Horizontal and vertical intra-industry trade: The case of ASEAN trade in manufactures. International Economic Journal, 17(4), 1-14. https://doi.org/10.1080/10168730300080023
Iran Chamber of Commerce, Industries, Mines and Agriculture (2017). Ten Important advantages of trade for developing and developed countries. The Report of World Ecomomy. https:// otaghiranonline.ir/news/12410
Jošić, H., & Žmuk, B. (2020). Intra-industry Trade in Croatia: Trends and Determinants. Croatian Economic Survey, 22(1), 5-39. https://hrcak.srce.hr/238927
Kol, J., & Mennes, L. (1989). Corrections for trade imbalance: A survey. Weltwirtschaftliches archiv, 125(4), 703-717. https://doi.org/10.1007/BF02696825
Krugman, P. (1979). A model of innovation, technology transfer, and the world distribution of income. Journal of political economy, 87(2), 253-266. https://doi.org/10.1086/260755
Krugman, P., Obstfeld, M., & Melitz, M. (2017). International Economics: Theory and Policy, the latest edition. In: Addison-Wesley.
Lancaster, K. (1980). Intra-industry trade under perfect monopolistic competition. Journal of international Economics, 10(2), 151-175. https://doi.org/10.1016/0022-1996(80)90052-5
Łapińska, J., Kądzielawski, G., & Dziuba, R. (2019). Country-specific determinants of intra-industry trade in clothing and footwear between Poland and European Union countries. Fibres & Textiles in Eastern Europe. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.1816
Leitão, N. C., Braz, H. F., & Oliveira, P. (2022). Revisiting Marginal Intra-Industry Trade and Portuguese Labour Market. Evaluation Review, 46(3), 336-359. https://doi.org/10.1177/0193841X221085792
Montobbio, F., & Rampa, F. (2005). The impact of technology and structural change on export performance in nine developing countries. World development, 33(4), 527-547. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2005.01.001
Pittiglio, R. (2012). Horizontal and Vertical Intra‐industry Trade: An Empirical Test of the ‘Homogeneity Hypothesis’. The World Economy, 35(7), 919-945. https://doi.org/10.1111/j.1467-9701.2012.01471.x
 Posner, M. V. (1961). International trade and technical change. Oxford economic papers, 13(3), 323-341. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.oep.a040877
Pryor, F. L. (1992). A puzzle about intra-industry trade: a comment. Weltwirtschaftliches archive (H. 4), 742-746. https://www.jstor.org/stable/40440155
Saparamadu, T., & Weerasinghe, V. (2021). What Leads to Intra-Industry Trade between Sri Lanka and South Asia? Economics and Business Quarterly Reviews, 4(2). https://ssrn.com/abstract=3819871
Söderbom, M. (2009). Applied Econometrics, Lecture 15, Sample Selection Bias, Estimation of Nonlinear Models with Panel Data.
Tobin, J. (1958). Estimation of relationships for limited dependent variables. Econometrica: Journal of the econometric society, 24-36. https://doi.org/10.2307/1907382
Vernon, R. (1992). International investment and international trade in the product cycle. International economic policies and their theoretical foundations (pp. 415-435). https://doi.org/10.1016/B978-0-12-444281-8.50024-6
Vernon, R. (2015). International investment and international trade in the product cycle. In International Business Strategy (pp. 21-32): Routledge.
Wu, Y., & Chen, C. (2021). The impact of China’s outward foreign direct investment on trade intensity with Belt and Road countries. Emerging Markets Finance and Trade, 57(6), 1773-1792. https://doi.org/10.1080/1540496X.2019.1646124
Zhang, Y. (2005). Essays on intra-industry trade: The University of Tennessee.
Zhang, J., Van Witteloostuijn, A., & Zhou, C. (2005). Chinese bilateral intra-industry trade: A panel data study for 50 countries in the 1992–2001 period. Review of World Economics, 141, 510-540. https://doi.org/10.1007/s10290-005-0041-9

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 فروردین 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 18 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار