بررسی اثرات تغییر نرخ ارز بر تراز تجاری: رویکرد شرط مارشال-لرنر تعمیم‌یافته مطابق با شرایط اقتصاد ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران،

3 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.30465/jnet.2023.41152.1886

چکیده

به منظور بررسی اثر کاهش ارزش پول ملی بر خالص صادرات اقتصاد ایران از روش حداقل مربعات دو مرحله‌ای و لحاظ شرایط خاص ایران در معادله شرط مارشال لرنر تعمیم یافته استفاده شد. نتایج حاصله نشان می‌دهد که شرط مارشال لرنر ساده به سبب فروض آن برای بررسی اثرات تغییر نرخ ارز بر تراز تجاری کشور مناسب نیست. این شرط تنها به طرف تقاضای صادرات و واردات توجه دارد و به علت آنکه حدود 85 درصد واردات ایران شامل کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است، اثر نرخ ارز به طور مستقیم هزینه تولید را تحت تاثیر قرار می-دهد که خود اثرات قابل توجهی بر قیمت و کشش‌ کالاهای صادراتی دارد. بنابراین لازم است این شرط مطابق شرایط خاص اقتصاد ایران اصلاح شود. در این مقاله شرط مارشال لرنر تعمیم یافته در ایران برای دوره زمانی 1399-1360 محاسبه شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد این شرط برای اقتصاد ایران برقرار نمی‌باشد. بنابراین سیاست کاهش ارزش پول ملی اثر معنی‌داری بر بهبود تراز تجاری کشور ندارد و سیاست‌گذار اقتصادی باید راهکار‌های دیگری جهت افزایش صادارت در نظر بگیرد. برای حفظ تراز تجاری دوجانبه مطلوب، مقامات باید اقدامات پیشگیرانه و جانبی عرضه کنند. و راه حل جایگزین برای افزایش صادرات پیدا کنند. مثلا تنوع صادرات را برای بهبود عملکرد صادرات مد نظر قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Exchange Rate Change on the Trade Balance: The Generalized Marshall-Lerner Condition Approach to in accordance with the conditions of Iran's economy

نویسندگان [English]

  • hossein samsami 1
  • zeinab orooji 2
  • sahar dashtban farooji 3
1 Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Ph.D Candidate in Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 - Ph.D Candidate in Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In order to investigate the effect of the devaluation of the national currency on the net export of Iran's economy, the two-stage least squares method was used, considering Iran's special conditions, in the generalized Marshall Lerner conditional equation. The results show simple Marshall Lerner condition is not appropriate for examining the effects of exchange rate variation on the trade balance of the Iranian economy due to its assumptions. This condition, only, consider the demand for exports and imports. Since about 85% of Iran's imports include intermediate and capital goods, the effect of the exchange rate directly affects the cost of output and this has significant effects on the prices and elasticities of export goods. Therefore, it is necessary to amend this condition according to the specific conditions of the Iranian economy. In this paper, the extension Marshall Lerner condition in Iran for the period of 1981-2020 has been estimated. The results show that this condition is not met for Iran's economy. Therefore, the policy of devaluation of the national currency does not have a significant effect on the improvement of the country's trade balance, and the economic policy maker should consider other solutions to increase exports. The policy makers must find an alternative solution to increase exports. For example, consider export diversification to improve export performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Export؛ Import؛ Balance of Payments؛ Marshall Lerner Condition؛ Exchange Rate JEL Classification: C22
  • E31
  • F31
  • F32
ابراهیمی، مریم، هژبرکیانی، کامبیز، معمارنژاد، عباس و فرهاد غفاری (1398). مقایسه اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تراز تجاری ایران با دو کشور آلمان و ترکیه، اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 14(3)، 17-1.
ابوالحسن بیگی، هانا و ابوالقاسم مهدوی (1398). رابطه نرخ ارز با تراز تجاری ایران تحت شرایط نااطمینانی (رویکرد غیرخطی)، فصلنامه علمی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 8(32)، 17-1.
اسمعیلی، سمیرا، قهرمان­زاده، محمد، محمودی، ابوالفضل، مهرآرا، محسن و یاوری غلام­رضا (1399). تاثیر نوسانات نرخ ارز و قیمت نفت بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران: رویکرد منحنی ، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 34 (2)، 179-200.
انصاری نسب، مسلم، ستاری، امید و عصمت زینلی حسین آبادی (1400)، بررسی اثرات نامتقارن رابطه مبادله بر تراز تجاری ایران: آزمون منحنی‌های J و S با استفاده ار روش NARDL، اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 16(2)، 25-55.
برقی اسکویی، محمدمهدی، کازرونی، علیرضا، سلیمانی، بهزاد و صابر خداوردیزاده (1396). اثر نامتقارن تراز تجاری نسبت به پس‌انداز و نرخ ارز مؤثر واقعی: رویکرد مارکوف سوئیچینگ، مجله تحقیقات اقتصادی، 52(4)، 821-858.
بلاغی اینالو، یاسر، نجاتی، مهدی، بهمنی، مجتبی و عبدالمجید جلایی اسفندآبادی (1400)، اثرات آزاد سازی تجاری زیر بخش‌های کشاورزی اوراسیا و ایران: رویکرد تعادل عمومی چند منطقه‌ای، اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 16(1)، 27-3.
پناهی، حسین، معصوم‌زاده، سارا و سمیه رازقی (1396). بررسی اثر نرخ ارز بر تراز پرداخت گردشگری ایران، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 4(2)، 142-127.
تاری، فتح‌اله، اسماعیل‌پور مقدم، هادی و وحید دهباشی (1397)، بررسی منحنی J در روابط تجاری ایران بر اساس رویکرد تراز تجاری کل، اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 13(3)، 57-72.
خسروی، مهدی و رضا محسنی (1393). بررسی اثر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران (کاربرد الگوهای GARCH، EGARCH، TGARCH)، مجله اقتصاد کشاورزی، 8(2)، 86-69.
خلاصه تحولات اقتصادی کشور (1382). تهیه و تنظیم در اداره بررسیهای اقتصادی - تهران : بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
خوشنویس یزدی، سهیلا و رامین رجب‌زاده (1396). تأثیر تغییرات نرخ ارز واقعی بر صادرات غیرنفتی ایران، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، 8(14)، 59-43.
رضوی، سید عبداله، سلیمی­فر، مصطفی و علی اکبر ناجی میدانی (1393). نرخ ارز و تأثیر آن بر صادرات غیرنفتی در ایران: رویکرد خودرگرسیون برداری، فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی، 3(8)، 53-35.
سوری، علی (1392). اقتصاد سنجی، تهران: نشر فرهنگ شناسی، فصل نوزدهم.
شجری، هوشنگ، استادی، حسین و الهام پیرمردایان (1391). بررسی وابستگی بودجه دولت به نفت و تاثیر بودجه بر تورم و موازنه پرداخت­ها در ایران دوره زمانی (88-1370) ، اولین همایش بین­المللی اقتصادسنجی، روش­ها و کاربردها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شهریور 1391.
علی زاده لداری، مجید، سعادت، رحمان و اسمعیل ابونوری. (1400)، ا ثر جهش نرخ ارز و ارز حامل بر تجارت ایران با کشورهای حوزه دریای خزر، اقتصاد و تجارت نوین، 16(2)، 121-147.
فرزام، وحید، انصاری سامانی، حبیب و زهرا محمودی (1396). بررسی اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت نرخ ارز بر تجارت دوجانبه بین ایران و شرکای اروپایی و آسیایی (رویکرد حداقل مربعات کاملاً اصلاح‌شده)، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 5(19)، 103-81.
فرح­بخش، ندا (1392). رابطه نرخ ارز با بخش تجارت خارجی ایران، کنفرانس بین المللی چشم انداز آینده اقتصاد ایران.
قهرمان­زاده، محمد، اسدزاده، پریا، پیش­بهار، اسماعیل و جبرئیل واحدی (1401). بررسی اثر نوسان­های نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران، اقتصاد کشاورزی، 16(2)، 119-141.
Ali, G., Ullah, K., Shah, S. Z., & Khan, S. (2022). Testing of Marshall-Lerner condition: Evidence from Pakistan. Bulletin of Business and Economics (BBE), 11(1), 46-52.
Bahmani – Oskoee, M. & G.G. Goswawi, (2004). Exchange Rate Sensitivity of Japans Bilaterd Flows. Jornal of Japan and The World Economy, 16: 25-38
Bahmani-Oskooee, M., & Aftab, M. (2018). Asymmetric effects of exchange rate changes on the Malaysia-China commodity trade, Economic Systems, 42, 470-486.
Breuss, F. (1984). Robinson and Marshall Lerner Conditions with Positive Import Content of Exports, European Economic Review 25, 183-185.
Chiu, Y., & Sun, CH. (2016). The role of saving rate in exchange rate and rtade imbalace nexus: Croos-countries evidence. Economic Modeling, 52, 1017-1025.
Celac, M. (2014). The Impact of Devaluation through Price and Non-Price Competitiveness on Trade Balance. Master Thesis in Charles University in Prague Faculty of Social Sciences Institute of Economic Studies.
Duru, I. U., M. A. Eze, A. Saleh, S. Yusuf, K. Uzoma (2022), Exchange rate and trade balance in Nigeria: testing for the validity of J-curve phenomenon and Marshall_Lerner condition, Asian Themes in Social Sciences Research, vol, 6, No, 1, pp. 1-11.
Gervais, O., Schembri, L., & Suchanek, L. (2016). Current account dynamics, real exchange rate adjustment, and the exchange rate regime in emerging-market economics. Journal of Development Economics, 119, 86-99.
Georgakopoulos, T., )1993(, “Trade and Welfare Effects of Common Market Membership: An Expost Evaluation for Greece”, Economia Internazionale, 46, 360-376.
Metzler, L. A. (1951). Wealth, saving and the rate of Interest, Journal of Political Economy, 59, 930-946.
Melvin, M., & Norrbin, S.C. (2013). the Balance of Payments, International Money and Finance, Eighth Edition.
 Mundell, R. (2012). U.S. and China in the World Economy: The Balance of Payments and the Balance of Power, Journal of Policy Modeling, Vol. 34, 525-528.
Robinson, J. (1947). the Foreign Exchange. In Robinson, Essays in the Theory of Employment, Oxford: Basil Blackwell, 134-155.
Safari, S., Rahmani, M., & Ahmadi, H. (2014). Investigate the effect of exchange rate volatility on agricultural exports in agricultural policies. Journal of Strategic policies and macro. 2(5), 97-109. (In Persian)
Samuel, E., Etim, B., & Imolemen, K. I. (2018). The Implication of Naira Devaluation to the Nigeria’s Economic Development. Business and Economics Journal, 9(1), 1-6.
 Shahzad, A.A., Nafees, B., & Farid, N. (2017). Marshall-Lerner Condition for South Asia: A Panel Study Analysis, Pakistan Journal of Commerce and Social, Sciences, 11 (2), 559-575.
Shehr B. S., Raashid, M., & Rasool S.A. (2014). Estimation of Marshall Lerner Condition in the Economy of Pakistan, Journal of South Asian Development, 3(4), 72-90.
Shea, K. L. (1979). The Marshall-Lerner Condition and Imported Inputs, Southern Economic Journal, 46(2), 425-434.