تأثیر خصوصی‌‌سازی در بهره‌‌وری نیروی کار و سودآوری شرکت‌های واگذارشده در ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکدة اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 کارشناس ارشد علوم اقتصادی

چکیده

در خصوصی‌‌سازی اهداف مهمی در حوزه‌‌های مالی و اقتصادی دنبال می‌شود. از این رو، لازم است که دست‌یابی به این اهداف و نتایج همواره ارزیابی شود، در این صورت دولت‌ها می‌‌توانند با آگاهی بیش‌تری سیاست واگذاری مالکیت و مدیریت بنگاه‌‌های اقتصادی دولتی به بخش خصوصی را تعقیب کنند. هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی تأثیر خصوصی‌‌سازی در عملکرد مالی و اقتصادی شرکت‌‌های واگذارشده در ایران است. بدین منظور، در این پژوهش نخست دو شاخص سودآوری و بهره‌‌وری نیروی کار مشخصه‌های عملکرد مالی و اقتصادی شرکت‌های واگذارشده معرفی شدند. آن‌گاه، با بررسی صورت‌‌های مالی سالیانۀ شرکت‌‌هایی که حداقل 51 درصد از سهام آن‌‌ها از طریق عرضۀ عمومی در بورس یا مزایده در بازۀ زمانی 1379- 1389 به بخش خصوصی واگذار شده‌‌اند، 22 شرکت، که داده‌‌های موجود برای آن‌ها قابل‌حصو‌‌‌‌‌‌ل‌‌تر و فرایند خصوصی‌‌سازی در آن‌ها به‌نحو مطلوبی انجام شده، نمونۀ آماری این تحقیق برگزیده و بررسی شده‌‌اند. یافته‌های این مقاله، که با دو روش ناپارامتری استنتاج آماری (از جمله آزمون رتبۀ علامت‌‌دار ویلکاکسون) و مدل اقتصادسنجی داده‌‌های پانل به‌دست آمده‌، نشان می‌‌دهد که میان عملکرد شرکت‌ها از لحاظ سودآوری و بهره‌‌وری در دوره‌های قبل و بعد از خصوصی‌‌سازی تفاوت معناداری وجود دارد و خصوصی‌‌سازی عملکرد شرکت‌‌های یادشده را بهبود داده است.
طبقه‌‌بندی JEL :.C33, D24, L33

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Impacts of Privatization on Profitability and Labor Productivity of Privatized Companies in Iran

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Eltejaei 1
  • Behrooz Abbaszadeh 2
1 Assistant Professor of Economics, Institute for Humanities and Cultural Studies
2 M. A. in Economics
چکیده [English]

Privatization aims to improve productivity and profitability of firms in different sectors of the economy. However, studies show that the impacts of privatization on productivity is mixed. The main objective of this study is examine the effects of privatization on the financial and economic performance of privatized companies in Iran. We consider two variables of labor productivity and profitability in privatized companies as the performance indicators. Findings from a Panel data model including 22 selected privatized companies during 2000 to 2010 show a positive and significant impact of privatization on labor productivity and profitability in privatized companies. Also, using the Wilcoxon signed-rank test we find a significant difference before and after privatization in the mentioned variables.
JEL Classification: C33, D24, L33

کلیدواژه‌ها [English]

  • privatization
  • labor productivity
  • Profitability
  • panel data
  • Iranian economy
 اشرف‌زاده، حمیدرضا و نادر مهرگان (1389)، اقتصادسنجی پانل دیتا، تهران: مؤسسۀ تحقیقات تعاون.
دفتر نظارت و ارزیابی (1389)، ارزیابی عملکرد بنگاه‌های واگذارشده به بخش غیردولتی، تهران: سازمان خصوصی‌‌سازی.
سازمان خصوصی‌سازی (1380-1393)، «مجموعۀ گزارش‌های عملکرد سالیانۀ سازمان خصوصی‌سازی»، <http://www.ipo.ir>.
سجادی، سیدحسین، مهدی عربی، و مریم فلاحی (1392)، «تأثیر فرایند خصوصی‌‌سازی بر شاخص‌‌های بهره‌‌وری شرکت‌‌های واگذارشده»، فصل‌نامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌‌های اقتصادی، دورۀ بیست‌ویکم، ش 68.
طالب‌نیا، قدرت‌الله و حیدر محمدزاده سالطه (1384)، «تأثیر خصوصی‌سازی شرکت‌‌های دولتی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بر بازده سهام آن‌ها»، تحقیقات مالی، ش 15.
کیکری، سونیتا (1388)، خصوصی‌سازی و نیروی کار: با واگذاری بنگاه‌های دولتی برای کارکنان چه اتفاقی می‌افتد؟، ترجمۀ فرهاد مشتاق‌صفت، تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران (به‌سفارش سازمان خصوصی‌سازی).
گجراتی، دامودار (1389)، مبانی اقتصادسنجی، ترجمۀ حمید ابریشمی، تهران: دانشگاه تهران.
نجات، امیررضا و دیگران (1389)، «بررسی تأثیر خصوصی‌سازی بر عملکرد شرکت‌‌های دولتی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ بازرگانی، ش 55.
 
Anders, L., V. Foster, and J. L. Guasch (2006), “The Impact of Privatization on the Performance of the Infrastructure Sector: The Case of Electricity Distribution in Latin American Countries”, World Bank Policy Research Working Paper, vol. 1.
Bartel, A. P. and A. E. Harrison (2002), “Ownership Versus Environment: Disentangling the Sources of Public-Sector Inefficiency”, Review of Economics and Statistics, vol. 75.
Beeasly, M. and S. Littlechild (1983), “Privatization: Principles, Problems and Priorities”, Lloyd’s Bank Review, vol. 149.
Boardman, A. E. et al. (2013), “Efficiency, Profitability and Welfare Gains from the Canadian National Railway Privatization”, Research in Transportation Business and Management, vol. 6.
Boubakri, N. and J. ClaudeCosst (1998), “The Financial and Operating Performance of Newly-Privatized Firms: Evidence From Developing Countries”, The Journal of Finance, vol. 53.
Carlin, W. et al. (2001), “Competition and Enterprise Performance in Transition Economies: Evidence from a Cross-Country Survey”, Economic Literature, Working Paper, no. 376.
Dewenter, K. and P. H. Malatesta (2000), “State-Owned and Private Owned Firms: An Empirical Analysis of Profitability”, The American Economic Review, vol. 91, no. 1.
Fredman, R. et al. (2000), “The Limits of Discipline: Ownership and Hard Budget Constraints in the Transition Economies”, Economics of Transition, vol. 8, no. 3.
Hakro, A. N. and M. Akram (2009), “Pre-Post Performance Assessment of Privatization Process in Pakistan”, International Review of Business Research Papers, vol. 5, no. 1.
Hanke, S. H. (1996), The New Palgrave A Dictionary of Economics, vol. 3, London: The Macmillan Press Limited.
La Porta, R. and F. López-de-Silanes (1999), “Benefits of Privatization-Evidence From Mexico”, Quarterly Journal of Economics, vol. 114.
Magginson, W. L., R. C. Nash, and M. V. Randerborgh (1994), “The Financial and Operating Performance of Newly Privatized Firms: An Unternational Empirical Analysis”, The Journal of Finance, vol. 49, no. 2.
Munari, F., E. B. Roberts, and M. Sobrero (2002), “Privatization Processes and the Redefinition of Corporate R&D Boundaries”, Research Policy, vol. 31, no. 1.
Ochieng, M. D. and A. H. Ahmed (2014), “The Effects of Privatization on the Financial Performance of Kenya Airways”, International Journal of Business and Commerce, vol. 3.
Omran, M. (2003), “Privatization, State Ownership, and Bank Performance in Egypt”, World Development, vol. 35, no. 4.
Shleifer, A. (1998), “State Versus Private Ownership: Economic Perspectives”, American Economic Association, vol. 12, no. 4.