اقتصاد و تجارت نوین

اقتصاد و تجارت نوین

تأثیر متقابل توسعه بازارهای مالی و آزادی اقتصادی بر بهره‌وری کل عوامل

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان
ابوالفضل شاه‌آبادی 1
فاطمه احمدی 2
1 استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2 کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران، ایران
10.30465/jnet.2025.50631.2172
چکیده
تحقیق پیش رو با هدف بررسی تأثیر متقابل شاخص‌های توسعه مالی و آزادی اقتصادی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در دو گروه از کشورهای منتخب درحال‌توسعه و توسعه‌یافته تولیدکننده علم طی دوره زمانی 2021-2000 شکل گرفته است. برای این منظور از رهیافت داده های تابلویی و روش‌ گشتاورهای تعمیم‌یافته بهره برده است که نتایج برآوردی نشان داد تأثیر عمق بازارهای مالی، کارایی بازارهای مالی و دسترسی به بازارهای مالی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در کشورهای منتخب درحال‌توسعه و توسعه‌یافته تولیدکننده علم با ضرایب تخمینی متفاوت مثبت و معنی‌دار است. البته، ضرایب تخمینی به‌دست آمده برای کشورهای منتخب درحال‌توسعه بزرگ‌تر از کشورهای منتخب توسعه‌یافته تولیدکننده علم است. همچنین، اثر متقابل آزادی اقتصادی و سه شاخص توسعه مالی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در هر دو گروه از کشورهای منتخب تولیدکننده علم مثبت و معنی‌دار است. البته ضرایب اثر متقابل آن‌ها از ضرایب اثر انفرادی آن‌ها بزرگتر است. به‌علاوه، تأثیر شاخص های تحقیق و توسعه داخلی و سرمایه انسانی به‌عنوان متغیرهای کنترل بر بهره‌وری کل عوامل تولید در هر دو گروه از کشورهای منتخب تولیدکننده علم با ضرایب آماری متفاوت مثبت و معنی‌دار است.
طبقه بندیJEL:
D24، O40، C33، O33
کلیدواژه‌ها
بهره‌وری کل عوامل
عمق بازارهای مالی
کارایی بازارهای مالی
دسترسی به بازارهای مالی
آزادی اقتصادی

عنوان مقاله English

The Interactive Impact of Financial Market Development and Economic Freedom on Total Factor Productivity

نویسندگان English

Abolfazl Shahabadi 1
Fatemeh Ahmadi 2
1 Professor, Department of Economics, Faculty of Social Science and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
2 M.A in Financial Management, Department of Financial Management, East Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran,
چکیده English

the present study, using a panel data approach and the generalized moments method, has examined the mutual impact of financial development and economic freedom indicators on total factor productivity in two groups of selected developed and developing science-producing countries during the period 2000-2021. Based on the estimated results, the impact of financial market depth, financial market efficiency, and access to financial markets on total factor productivity in selected developing and developed science-producing countries is positive and significant with different estimated coefficients. Of course, the estimated coefficients obtained for the selected developing countries are larger than those for the selected developed science-producing countries. Also, the interaction effect of economic freedom and the three financial development indicators on total factor productivity in both groups of selected science-producing countries is positive and significant. Of course, their interaction coefficients are larger than their individual effect coefficients. In addition, the effect of domestic research and development indicators and human capital as control variables on total factor productivity in both groups of selected science-producing countries is positive and significant with different statistical coefficients.

کلیدواژه‌ها English

Productivity of Total Factors؛ Depth of Financial Markets؛ Efficiency of Financial Markets؛ Access to Financial Markets؛ Economic Freedom ‌JEL Classification: D24, O40, O33, C33
احمدزاده، عزیز.، یاوری، کاظم.، عیسائی تفرشی، محمد و صالح آبادی، علی. (1393). تحلیلی بر روش‌های ارزیابی کارایی بازار سرمایه در ایران. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 17، 28-1.
باقرزاده، علی و لک، افسون. (1395). عامل‌های مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل تولید با تأکید بر آزادی اقتصادی در کشورهای D8. ششمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز: دانشگاه فنی و حرفه‌ای استان آذربایجان شرقی، 27 بهمن ماه.
جعفری، مهدی و شاه‌آبادی، ابوالفضل. (1398). تأثیر بهره‌وری کل عوامل تولید بر تجهیز منابع مالی در بازار سهام ایران. سیاست‌گذاری اقتصادی، 11(21)، 171-151.
حکم‌اللهی، یاسمن.، طیب‌نیا، علی و مهرآرا، محسن. (1401). بررسی اثر آزادسازی تجاری و تغییرات ساختاری بر بهره وری کل عوامل در کشورهای منتخب (2018-2000). پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 12(48)، 29-13.
حکیمی­پور، نادر و هژبر کیانی، کامبیز. (1387). تحلیل مقایسه­ای کارایی بخش صنایع بزرگ در استان­های ایران با استفاده از روش تابع مرزی تصادفی. دانش و توسعه، 22(24)، 167-138.
رزمی، سیدعلی اکبر.، رزمی، سید محمدجواد و شهرکی، سارا. (1388). تأثیر آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی با رویکرد مکتب نهادگرا: بررسی علی. دانش و توسعه، 16(28)، 157-127.
خانزادی، آزاد.، حیدری، سمیرا.، وفامند، علی و درخشان، محمدحسین. (1397). بررسی و تحلیل اثر تورم بر رابطه بین توسعه مالی و اشتغال در اقتصاد ایران: کاربرد الگوی لاجستیک. پژوهش‌های اقتصادی، 18(2)، 20-1.
سپهردوست، حمید و افشاری، فتح‌اله. (1395). اثر توسعه مالی و اعطای تسهیلات بانکی بر بهره‌‏وری کل عوامل تولید در بخش صنعت. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(20)، 251-221.
شاکری، عباس. (1387). تئوری و سیاستهای اقتصاد کلان. تهران، انتشارات نویسا.
شاکری بستان‌آباد، رضا.، جلیلی، زهرا.، صالحی کمرودی، محسن و شهبازی، آذر. (1401). تأثیر توسعه مالی بر رشد بهره‌وری بخش کشاورزی در کشورهای منتخب اسلامی. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 14(3)، 38-24.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و فعلی، پریسا. (1390). تأثیر توسعه مالی بر بهره‌وری کل عوامل در ایران. اقتصاد و تجارت نوین، 18(24-23)، 133-111.
شاه‌آبادی، ابوالفضل.، چایانی، طیبه و صادقی معتمد، زهرا. (1399). تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در کشورهای منتخب تولیدکننده علم. اقتصاد و الگوسازی، 1(1)، 205-181.
شاه‌آبادی، ابوالفضل.، حسین‌بیگی، مسعود و قاسمی‌فر، ثمینه. (1403). تأثیر کارایی راهبرد دیپلماسی اقتصادی بر بهره‌‌وری کل عوامل‌. مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 7(1)، 189-173.
صلاح‌منش، احمد.، آرمن، سیدعزیز و علائی، رضا. (1400). بررسی اثر آزادی اقتصادی بر توسعه مالی. اقتصاد مقداری، 18(3)، 98-65.
طاهری‌نیا، مسعود.، حسنوند، علی و حبیبی‌زاده، مرتضی. (1401). اثرات یکپارچگی مالی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران؛ شواهدی از مدل‌های خودرگرسیون برداری با وقفه‌های توزیعی. اقتصاد مالی، 61، 22-1.
فلیحی، نعمت و بخارایی، ریحانه. (1396). بررسی عمق مالی بر رشد اقتصادی ایران. اقتصاد مالی، 11(38)، 98-77.
فتحی، سعید.، آذربایجانی، کریم.، تقوی‌زاده یزدی، ایمان و عسگرنژاد نوری، باقر. (1392). تحلیل تأثیر مالی شدن بر سرمایه‌گذاری‌های واقعی در شرکت‌های غیرمالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری مالی، 5(1)، 66-51.
کمالی دهکردی، پروانه.، عبدالهی، فرشته و غبیشاوی، عبدالخالق. (1399). بررسی تأثیر اندازه دولت بر بهره‌وری عوامل نیروی کار و سرمایه درکشورهای اسلامی عضو اوپک. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 30، 95-71.
مؤتمن، مانی. (1388). بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران. بررسی­های بازرگانی، 6(34)، 66- 59.
Jin, Y., Ma, Y. Y. & Yuan, L. B. (2024). How does digital finance affect the total factor productivity of listed manufacturing companies? Structural Change and Economic Dynamics, 71, 84-94.
Levine, R., Loayza, N. & Beck, T. (2000). Research in International Business and Finance. Research in International Business and Finance, 46(1), 31-77.
Li, T. & Liao, G. (2020). The heterogeneous impact of financial development on green total factor productivity. Frontiers in Energy Research, 8. https://doi.org/10.3389/fenrg.2020.00029.
Manisha, M. & Aneja, R. (2023). Financial development and productivity of manufacturing sector in India: An econometric analysis. https://www.researchgate.net/publication/372425085.
North, D. (1990). Institutions institutional change and economic performance. Cambridge University Press, Cambridge.
Onanuga, A. T. & Onanuga, O. T. (2016). Do financial and trade openness lead to financial sector development in Nigeria. Zagreb International Review of Economics and Business, 2(19), 57-68.
Panjawa, I. L. & Widianingrum, F. (2018). Hubungan financial deepening dan pertumbuhan economi: Studi empiris di Indonesia. Journal Penelitian, 12(1), 45-64.
Seker, M. & Saliola, F. (2018). A cross-country analysis of total factor productivity using micro-level data. Central Bank Review, 18(1), 13-27.
Serdaroğlu, T. (2015). Financial openness and total factor productivity in Turkey. Procedia Economics and Finance, 30(15), 848-862.
Shah Habibullah, M. & Eng, Y. (2007). Does financial development cause economic growth? A panel data dynamic analysis for the Asian developing countries. Journal of the Asia Pacific Economy, 11(4), 377-393.
Sharma, A., Sharma, V. & Tokas, S. (2023). Does economic freedom promote financial development? Evidence from EU countries. Statistics in Transition, 24(3), 187-200.
Sinnig, J. (2020). Theoretical foundations and development of research model. In book: The Role of Origin of Fame in Influencer Branding (pp.33-109).
Tarrolly, A. (2024). Income differences among nations: Measuring the effects of human capital on total factor productivity (TFP). CSB/SJU Distinguished Thesis.
Titan, A. G. (2023). The efficient market hypothesis: Review of specialized literature and empirical research. Procedia Economics and Finance, 32, 442-449.
Wu, S., Li, B., Nie, Q. & Chen, C. (2017). Government expenditure, corruption and total factor productivity. Journal of Cleaner Production. 168, 279-289.
Xu, Z. & Pal, S. (2022). Financial development and total factor productivity: Evidence from India’s manufacturing sector. Journal of Management Science and Engineering, 7(4), 578-588.
Yang, Z., Vitenu-Sackey, P. A., Hao, L. & Tao, Y. (2015). Economic freedom, inclusive growth, and financial development: A heterogeneous panel analysis of developing countries. PLoS One, 18(7), e0288346. doi: 10.1371/journal.pone.0288346.
Zhang, Z., Cui, W. & Deng, X. (2025). Can executive green experience improve enterprise total factor productivity? Evidence from China. International Review of Financial Analysis, 99, 103914.
Zeng, S., Shu, X. & Ye, W. (2022). Total factor productivity and high-quality economic development: A theoretical and empirical analysis of the Yangtze River Economic Belt, China. Int. J. Environ. Res. Public Health, 19(5), 2783.

  • تاریخ دریافت 11 آذر 1403
  • تاریخ بازنگری 20 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش 27 اردیبهشت 1404