اقتصاد و تجارت نوین

اقتصاد و تجارت نوین

تحلیل پویایی تورم با تفکیک عامل روند از نوسان: مقایسه نقش نقدینگی و نرخ ارز

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان
ابوالفضل دهقانی 1
کاظم یاوری 2
مهدی حاج امینی 3
محمد حسن زارع 4
1 دانشجوی دکتری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد، یزد، ایران
2 استاد دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد ، یزد، ایران
3 دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد ، یزد، ایران
4 استادیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران
10.30465/jnet.2025.49629.2154
چکیده
در ایران شناسایی نحوه ارتباط علی تورم با سایر متغیرهای مرتبط با آن، به مدت چندین دهه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و کماکان نیز محل مناقشه است. پژوهش‏های گسترده‏ای در این حوزه انجام گرفته که به دلایل متعدد، نتایج متفاوت و گاه متناقضی را ارائه کرده‌اند. هرچند نمی‌توان چنین اختلافاتی را به طور کامل از بین برد؛ اما می‌توان با توجه هرچه بیشتر به جزئیات آماری و تفکیک جنبه‌های مختلف تحلیل، این اختلافات را کاهش داد و به دلالت‌های سیاستی روشن‏تری دست یافت. در همین راستا، در این پژوهش تلاش شد روابط علی میان تورم با دو متغیر نقدینگی و نرخ ارز مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور از داده‏های فصلی 1369:1 تا 1401:4 استفاده و روابط علی میان متغیرها به دو صورت متقارن و نامتقارن آزمون شد. یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که رشد نقدینگی علت روند تورم و نوسانات نرخ ارز علت نوسانات تورم است که البته صرفا از محل شوک‌های مثبت اتفاق می‏افتد. هم‌چنین شواهد استفاده از لنگر نرخ ارز برای مهار روند تورم کاذب بوده و این سیاست صرفا به کنترل -البته موقت- نوسانات معطوف است.
کلیدواژه‌ها
علیت
علیت متقارن
علیت نامتقارن
تورم
نقدینگی

عنوان مقاله English

Analyzing the dynamics of inflation by separating the trend factor from fluctuations: Comparing the role of liquidity and exchange rate

نویسندگان English

abolfazl dehghani 1
Kazem Yavari 2
Mehdi Hajamini 3
mohamad hasan zare 4
1 PhD Student of Economics, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
2 Professor, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
4 Assistant Professor, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده English

In Iran, the investigation of the causal link between inflation and other associated variables has held a significant place for several decades and remains a contentious issue. Extensive research in this domain has yielded diverse and sometimes contradictory results due to various factors. While it is challenging to completely eliminate such discrepancies, a more detailed focus on statistical aspects and the differentiation of analytical dimensions can help reduce these discrepancies and lead to more precise policy recommendations. This study aims to examine the causal relationships between inflation and two key variables: liquidity and exchange rates. Utilizing seasonal data from 1990:1 to 2022:4, the causal relationships between the variables were tested in both symmetric and asymmetric frameworks. The findings indicate that liquidity growth is the cause of the inflation trend, while exchange rate fluctuations are the cause of inflation volatility, which occurs solely due to positive shocks. Additionally, evidence suggests that using exchange rate anchors to control inflation trends is misleading, and this policy is only temporarily focused on addressing volatility.

کلیدواژه‌ها English

Causality
Symmetric Causality
Asymmetric Causality
Inflation
liquidity
ابراهیمی، سجاد (۱۴۰۲). اثر واردات بر رابطه رشد نقدینگی و تورم آن در کشورهای نفتی. پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی، ۳۱ (۱۰۵): ۲۷۷-۳۰۱.
التجائی، ابراهیم (1399). بررسی رابطۀ علّی میان پول و تورم در ایران: رهیافت MS-VAR. اقتصاد و تجارت نوین، 15(3)، 48.
بابایی، مجید، توکلیان، حسین و شاکری، عباس (1397). پیش بینی نحوه اثرگذاری عوامل موثر بر تورم با استفاده از مدل‌های میانگین‏گیری پویا. پژوهشنامه اقتصادی، 18(71 )، 261-311.
جلالی‌نائینی سید احمدرضا، صیقلانی شهبد، صادق‏زاده محمد امین (۱۴۰۲). پویایی‌های کل‎‌‌های پولی، نرخ ارز و ارتباط آن با تورم در کوتاه‌مدت و بلندمدت فصلنامه برنامه‏ریزی و بودجه، ۲۸(۴) :۴۲-۳.
حسینی‌پور، سیدمحمدرضا (1397). بررسی روابط علت و معلولی کسری بودجه، عرضه پول و نرخ تورم در ایران. سیاست‌های راهبردی و کلان، 6(21)، 93-109.
حسینی، سیدصفدر و محتشمی، تکتم (1387). رابطه تورم و رشد نقدینگی در اقتصاد ایران: گسست یا پایداری؟ پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهشهای اقتصادی)، 8(3)، 21-42.
صبوری دیلمی، محمدحسن، الهی، ناصر، کیاالحسینی، سیدضیاالدین و یوسفی شیخ رباط، محمدرضا (1400). فرضیه وجود چرخه تشدیدشونده نرخ ارز-تورم در ایران. مطالعات و سیاست های اقتصادی، 8(15)، 3-26.
طاهری، صالح (1401). تحلیل اثرگذاری نقدینگی و نرخ ارز بر تورم در حوزه زمان-فرکانس. سیاست‌گذاری اقتصادی. 15(29)، 111-148.
طیبی، کمیل و ترکی، لیلا (1385). نرخ‌های ارز و تورم در  ایران (یک مطالعه موردی). اقتصادی مقداری، 3(3)، 71-88.
عاطفی‌منش، رویا (1393). استفاده از نرخ‌های ارز انعطاف‌پذیر در کشورهای صادرکننده نفت. مجله تحقیقات اقتصادی، 14-1-2.
لامعی، بهزاد (1384). نگاهی به تعاریف کسری بودجه و روند آن در ایران دوره 1358-82. مجلس و پژوهش، 12(47)، 61-104.
والش، ک (2010). تئوری و سیاست پولی. ترجمه محمد جوادی، امیررضا عبدلی. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
هادیان، ابراهیم و پارسا، حجت (1387). برآورد تاثیر با وقفه تغییرات حجم نقدینگی بر سطح تورم در اقتصاد ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 12(36)، 1-16.
هاندا، ج. (2009). اقتصاد پولی. ترجمه علی سوری. تهران: انتشارات نور علم.
Alper, K. (2003). Exchange rate pass-through to domestic prices in Turkish economy. (Master Thesis). Middle East Technical University (METU), Turkey.
Bernanke, B.S. (1986) Alternative explanations of the money-income correlation. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 25, 49-99.
Devereux, M. B., & Engel, C. (2002). Exchange rate pass-through, exchange rate volatility, and exchange rate disconnect. NBER Working Paper, No.8858.
Dritsaki, M & Dritsaki, C. (2022). Comparison of HP filter and the Hamilton’s regression. Mathematics, MDPI, 10(8), 1-18.
Enders, W. (2014). Applied econometric time series. Fourth edition. John Wiley & Sons.‏
Friedman, M. (1968) The role of monetary policy. The American Economic Review, 58, 1-17.
Gali, J., & Gertler, M. (1999). Inflation dynamics: A structural econometric analysis. Journal of monetary Economics, 44(2), 195-222.
Garratt, A. Lee, K.C., Pesaran, M.H. & Shin, Y. (2006). Global and national macroeconometric modelling: A long-run structural approach. OUP Catalogue, Oxford University Press.
Ghosh, A.R., Gulde, A-M., Ostry, J.D., & Wolf, H.C. (2010). Does the Nominal Exchange Rate Regime Matter? IMF Working Paper, 25-121
Goldberg, P. K., & Knetter, M.M. (1997). Goods prices and exchange rates: What have we learned? Journal of Economic Literature, 35 (3), 1243-72.
Granger, C.W.J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37, 424-438.
Granger, C.W.J., & Yoon, G. (2002) Hidden cointegration. department of economics discussion paper 2002-02, University of California, San Diego.
Hamilton, J.D. (1989) A New Approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica, 57, 357-384.
Hatemi-J, A. (2012). Asymmetric causality tests with an application. Empirical Economics, 43, 447-456.
Hodrick, R.J., Prescott, E.C. (1997). Postwar U.S. business cycles: An empirical investigation. Journal of Money, Credit, and Banking. 29: 1-16.
Hume, D. (1955). AN Enquiry Concerning Human Understanding, New York, The Liberal Arts Press.
Hylleberg, S., Engle, R.F., Granger, C.W.J. and Yoo, B.S. (1990) Seasonal Integration and Cointegration. Journal of Econometrics, 44, 215-238.
Kant, I., Guyer, P., & Wood, A. W. (1998). Critique of pure reason. Cambridge; New York, Cambridge University Press.
Liu, O & Adedeji, S. (2000). "Determinants of inflation in the Islamic Republic of Iran: A Macroeconomic Analysis", IMF Working Papers, International Monetary Fund.
Lucas, R. (1980). Two illustrations of the quantity theory of money. American Economics Review, 70(5): 1005-1014.
McCandless, G., & Weber, E. (1995). Some monetary facts. Federal reserve bank of minneapolis Quarterly review, 19(3), 2-11.
Olivera, J.H.G. (1967). Money, prices and fiscal lags: a note on the dynamics of inflation. Quarterly Review Banca Nazionale del Lavoro, 20, 258-267.
Laudati, D. & Pesaran, M. (2023). Identifying the effects of sanctions on the Iranian economy using newspaper coverage, Journal of Applied Econometrics, 38(3), 271-294.
Sahminan, S. (2002). Exchange Rate Pass-Through into Import Prices: Empirical Evidences from Some Southeast Asian Countries. Working Paper, The University of North Carolina at Chapel Hill.
Shapiro, M. D., & Watson, M. W. (1988). Sources of business cycle fluctuations. Working Paper No. 2589, Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research.
Sims, C.A. (1980) Macroeconomics and reality. Econometrica, 48, 1-48.
Tanzi, V. (1977). Inflation, lags in collection, and the real value of tax revenue. IMF Staff Papers, 24, 154-167.
Tanzi, V. (1978). Inflation, real tax revenue, and the case for inflationary finance: Theory with an application to Argentina. IMF Staff Papers, 25(3), 417-451.
Tanzi, V. (1980). Inflationary expectations, economic activity, taxes, and interest rates. The American Economic Review, 70, 12-21.
Taylor, J.B. (2000). Low Inflation, pass-through, and the pricing power of firms. European Economic Review, 23(20), 1389-1404.
Ture, H, & Khazaei, A. (2022). Determinants of inflation in Iran and policies to curb it. IMF Working Papers, International Monetary Fund.
Uribe, M. & Schmitt, S. (2014). Open Economy Macroeconomics. Princeton university press.

  • تاریخ دریافت 14 مرداد 1403
  • تاریخ بازنگری 22 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش 15 اسفند 1403