پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
درجة وابستگی تجاری کشورهای شرق آسیا با استفاده از جدول داده ـ ستاندة بینالمللی آسیایی
1
27
FA
ناهید
پوررستمی
استادیار گروه مطالعات جنوب و شرق آسیا و اقیانوسیه، دانشکدة مطالعات جهان، دانشگاه تهران
prostami@ut.ac.ir
افزایش رشد اقتصادی با تکیه بر توسعة صادرات رویکرد کشورهای شرق آسیا در چند دهة اخیر بوده که تنظیم و استخراج جدول داده ـ ستاندة بینالمللی آسیایی تبلور عینی این رویکرد است. مطالعة دقیقتر سیاستهای اتخاذشده ازسوی این کشورها و همچنین مطالعة درجة وابستگی تجاری این کشورها به یکدیگر و مقایسة نقش ژاپن و چین در منطقه برای ایران، که در برخی سالها تا 35 درصد از صادرات خود را به این دو کشور داشته، حائز اهمیت است. نتایج مطالعه حاکی از افزایش درجة وابستگی کشورهای منطقه به یکدیگر و کاهش وابستگی آنها به سایر کشورهای دنیاست. نکتة حائز اهمیت بالابودن میزان خوداتکایی این کشورها، باتوجه به کاهش تدریجی آن در سالهای 1990 تا 2005 است. درواقع، سیاست منطقهگرایی و گسترش تجارت در کشورهای شرق آسیا با محوریت افزایش ظرفیت تولید داخلی اجرا شده است. یکی دیگر از نتایج تحقیق کاهش درجة وابستگی کشورهای منطقه به ژاپن و افزایش آن به چین از سال 2000 بهبعد است.
جدول داده ـ ستانده,همگرایی,منطقة شرق آسیا,وابستگی,خوداتکایی. طبقهبندی JEL: F15,F42,F63
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3208.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3208_97f1016e32610b0f2f5aab26c5ed95bf.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
کاربرد مدل RDCGE در بررسی تأثیر الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت بر تجارت خارجی در بخشهای کشاورزی و صنعت
29
51
FA
محمدحسن
زارع
دکترای علوم اقتصادی، دانشگاه سمنان
مرتضی
بکی حسکویی
استادیار اقتصاد گروه اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع)
m.baky@isu.ac.ir
اسمعیل
ابونوری
استاد اقتصادسنجی و آمار اجتماعی، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان
esmaeil.abounoori@semnan.ac.ir
رحمان
سعادت
0000-0002-2600-4128
استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان
saadatrah@semnan.ac.ir
در این پژوهش، بهمنظور بررسی اثر بلندمدت کاهش تعرفهها در چهارچوب الحاق به سازمان جهانی تجارت بر واردات و صادرات بخشهای صنعت و کشاورزی از یک مدل تعادل عمومی پویای بازگشتی (RDCGE) و ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که در بخش کشاورزی پساز رشد 70 درصدی واردات در سال پایه، شاهد یک دهه کاهش ملایم و سپس تثبیت وضعیت موجود خواهیم بود. صادرات این بخش نیز پساز یک دهه کاهش رشد ملایم خود را دوباره آغاز میکند. در بخش صنعت، روند نزولی واردات و صادرات صنعتی در بلندمدت پساز افزایش بهترتیب 21 و 3 درصدی در سال پایه شدیدتر و پایدارتر از بخش کشاورزی است. میانگین رشد بلندمدت واردات و صادرات این بخش 7/3- و 5/3- درصد برآورد شد. رقابتپذیری پایین کالاهای داخلی و فراهمنشدن شرایط بهتر دسترسی به بازار برای کشور ازطریق کاهش تعرفههای کشورهای عضو سازمان، از مهمترین دلایل این وضعیت است.
مدل تعادل عمومی قابلمحاسبة پویای بازگشتی,سازمان جهانی تجارت,آزادسازی تجاری,تعادل نش,تجارت خارجی,ایران. طبقهبندی JEL: F13,C68,I38
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3209.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3209_624bacc2f95c87914f3607eb29418642.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو OECD و کشورهای درحالتوسعه
53
79
FA
سیدمحمدرضا
سیدنورانی
استاد دانشکدة اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
seyednourani@gmail.com
حسن
محمدپور
دانشجوی دکتری دانشکدة اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
hmp1388@yahoo.com
باتوجه به نقش مهم سرمایهگذاری مستقیم خارجی و گسترش فرایند جهانیشدن، در دهههای اخیر، کشورهای جهان در جذب سرمایههای خارجی سعی کردهاند. سرمایهگذاری مستقیم خارجی بهعلت اثرهای خود عاملی مهم در سطح اشتغال کشورها محسوب میشود و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم در اشتغال دارد. ازآنجا که FDI منبع تأمین سرمایه است، میتواند بهصورت مستقیم اشتغال را افزایش دهد. همچنین ازطریق انتقال فناوریهای جدید و انتقال مهارتهای مدیریتی و دانش روز و سرریزهای ناشی از آنها به افزایش قدرت رقابت، ارتقای دانش نیروی کار، افزایش بهرهوری نیروی کار، افزایش تولید، بهبود تراز پرداختها، و ... میانجامد که بهصورت غیرمستقیم تقاضا برای نیروی کار و درنتیجه اشتغال را افزایش میدهد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای تلفیقی (پانل) و با کمک نرمافزارهای SPSS21 و Eviews9 به بررسی تأثیر FDI در اشتغال برای 49 کشور (عضو OECD و درحالتوسعه) طی سالهای 1990 تا 2013 پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که FDI تأثیری مثبت و معنادار در اشتغال کشورهای OECD و تأثیری منفی در اشتغال کشورهای درحالتوسعه دارد.
سرمایهگذاری مستقیم خارجی,بهرهوری نیروی کار,اشتغال,فناوری,رشد اقتصادی. طبقهبندی JEL: F43,O10,P45,E2
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3210.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3210_a514ecdf8df8a89f1435fb8091c3a8a7.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
تأثیر متقاطع فراوانی منابع مالی با شاخص نهادی حکمرانی در توزیع درآمد در کشورهای اسلامی منتخب
81
106
FA
ابوالفضل
شاهآبادی
0000-0002-9316-8296
دانشیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلیسینا همدان
ab.shahabadi@gmail.com
محمد
فرهمند
کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک
mohammadfarahmand1360@gmail.com
در این تحقیق سعی شده است تأثیر متقاطع فراوانی منابع مالی با شاخص حکمرانی خوب در توزیع درآمد در کشورهای منتخب اسلامی طی دورۀ زمانی 1996 تا 2015 بررسی شود. جامعۀ آماری از هجده کشور اسلامی تشکیل شده است. مدل تحقیق با استفاده از دادههای تابلویی پویا و بهروش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) برآورد شد. نتایج مطالعه حاکی از تأثیر منفی و بهلحاظ آماری معنادار متغیر تقاطعی فراوانی منابع مالی با حکمرانی بر ضریب جینی در گروه کشورهای موردمطالعه است. درواقع، یافتهها بر این مسئله دلالت دارند که بهبود کیفیت شاخصهای حکمرانی خوب، مطابق با تعریف بانک جهانی، باعث تخصیص بهینه و بهبود کارکرد منابع مالی در کاهش نابرابری درآمد میشود. همچنین بهمنظور تفکیک شاخصهای حکمرانی خوب شش متغیر تقاطعی برآورد و در قالب شش مدل مجزا تأثیر هریک در ضریب جینی برآورد شده است که همگی تأثیر منفی و بهلحاظ آماری معنادار در ضریب جینی دارند.
توزیع درآمد,فراوانی منابع مالی,حکمرانی خوب,روش گشتاورهای تعمیمیافته,کشورهای اسلامی. طبقهبندی: C32,P37,G28,D30
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3211.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3211_b2c2697d58e0124bd2b8f74aac5c58c0.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
بررسی مزیتهای نسبی و آمادگی صنایع کارخانهای ایران برای شرایط رقابتی تجارت آزاد و الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO)
107
142
FA
یحیی
فتحی
0000-0002-3618-9322
دکترای اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
yahya.fathi@gmail.com
عباس
شاکری
استاد اقتصاد، دانشکدة اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
shakeri.abbas@gmail.com
محمدقلی
یوسفی
استاد اقتصاد، دانشکدة اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
mohammadgholi.yousefi@gmail.com
محمدمهدی
بهکیش
دانشیار بازنشستة اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
<span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA">هدف از نگارش این تحقیق بررسی مزیتهای نسبی و سنجش آمادگی صنایع کارخانهای ایران برای پیوستن به همگراییهای بینالمللی، بهویژه ازطریق الحاق به سازمان تجارت جهانی است. باتوجه به ماهیت دادهها و خروجیهای موردانتظار، در این مطالعه، از رویکرد تصمیمگیری چندمعیاره و روش رتبهبندی تاپسیس (</span><span dir="LTR">TOPSIS</span><span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA">) استفاده شده است که امکان بهرهگیری از نظرات خبرگی برای دستیابی به اعتبار (</span><span dir="LTR">validity</span><span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA">) بالاتر را فراهم میسازد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که علاوهبر مزیتهای نسبی سنتی و مبتنیبر منابع طبیعی، بخشی از دیگر صنایع کارخانهای کشور نظیر تولید جواهرات، ماشینآلات اداری و محاسباتی، قطعات خودرو، دارو و مواد شیمیایی مورداستفاده در پزشکی، ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی، تولید ماشینآلات متالورژی</span><span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA">ـ ذوب فلز، وسایل نقلیة موتوری، و... نیز تحت ثابت</span><span dir="LTR"></span><span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA">بودن سایر شرایط، از آمادگی بالقوه برای مواجهه با شرایط رقابتی تجارت آزاد برخوردار بوده و الحاق به </span><span dir="LTR">WTO</span><span style="font-family: 'B Lotus'; font-size: 11.5pt; mso-ansi-font-size: 8.5pt;" lang="FA"> میتواند برای این صنایع فرصت تلقی شود.</span>
سازمان تجارت جهانی (WTO),صنایع کارخانهای,مزیت نسبی,بازبودن تجارت,فرایند مذاکرات تجاری طبقه بندی jel: F41,F43,F13,F14,B17,O19,O29,C33
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3212.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3212_5780fbcefb4049064db79f972f23f9b8.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
تأثیر دوران رونق و رکود اقتصادی در اثرگذاری سرمایهگذاری مستقیم خارجی در محیط زیست رهیافت مدلهای مارکوف ـ سوئیچینگ
143
166
FA
مریم
لشکریزاده
استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب
در سالیان گذشته، جهانیشدن همراه با افزایش حجم تجارت و سرمایهگذاری در نقاط گوناگون جهان تبعات مثبت و منفی زیستمحیطی متعددی بههمراه داشته است. در پژوهش حاضر، تلاش شده است با استفاده از روش مارکوف ـ سوئیچینگ و دادههای سری زمانی طی دورۀ 1354 تا 1394 تأثیرات سرمایهگذاری مستقیم خارجی در محیط زیست در دورههای تجاری اقتصاد ایران بررسی شود. در این زمینه، دورههای تجاری اقتصاد ایران با استفاده از مدل مارکوف ـ سوئیچینگ استخراج شده و سپس در چهارچوب مدلهای اقتصادسنجی با بهرهگیری از روش همانباشتگی جوهانسون ـ جوسیلیوس تأثیرات دوران رکود و رونق اقتصادی در رابطۀ بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی با محیط زیست بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که طی دورههای تجاری میزان اثرگذاری سرمایهگذاری مستقیم خارجی در محیط زیست متفاوت است. بهطوری که تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در محیط زیست در دوران رونق اقتصادی که پایداری بالاتری دارد بیشتر از دوران رکود است. همچنین نتایج دلالت بر تأیید فرضیۀ پناهگاه آلودگی در دورههای تجاری ایران دارد.
سرمایهگذاری مستقیم خارجی,محیط زیست,مارکوف ـ سوئیچینگ,پناهگاه آلودگی,دورههای تجاری. طبقهبندی JEL:F18,Q52
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3213.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3213_c32ce0bc2273b9e535f079682828cfa8.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
اقتصاد و تجارت نوین
1735-6415
2821-0115
13
شماره 2 (شماره پیاپی: 39)
2018
08
23
تأثیر توانمندیهای مولد در پیچیدگی صادرات غیرنفتی مطالعة موردی کشورهای درحالتوسعه
167
187
FA
بیتا
نوروزی
مربی اقتصاد بازرگانی گروه مطالعات بازرگانی خارجی، موسسۀ مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
bnorouzi51@yahoo.com
یوسف
حسنپور کارسالاری
استادیار اقتصاد بازرگانی گروه مطالعات بازرگانی خارجی موسسۀ مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
یکی از محرکهای اصلی پیچیدگی صادرات و تغییر در ساختار تولید کشورهای درحالتوسعه میزان توانمندیهای مولد (دانش انباشتشده) است. سرمایهگذاری خارجی، واردات، سرمایة انسانی، کیفیت نهادها، تشکیل سرمایه، و... ازجمله مؤلفههای ایجادکنندة توانمندیهای مولدند. یکی از اهداف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر مؤلفههای یادشده در پیچیدگی صادرات غیرنفتی در کشورهای درحالتوسعه است. اساساً این سؤال مطرح است که آیا تأثیرگذاری این عوامل در میزان پیچیدگی صادرات متناسب با سطح توسعهیافتگی کشورها متفاوت است؟ بهاینمنظور، با استفاده از دادههای تلفیقی سالهای 1997 تا 2013 کشورهای درحالتوسعه، میزان تأثیرگذاری این مؤلفهها بررسی شد. آزمون هاسمن استفاده از مدل اثرات ثابت را تأیید کرده، ولی بهدلیل وجود ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی در مدل اثرات ثابت مدل نهایی بهصورت FGLS تخمین زده شده است. نتایج نشان میدهد: 1. مؤلفههای ایجادکنندة توانمندیها بر پیچیدگی صادرات کشورهای درحالتوسعه برحسب سطح درآمد متوسط، بالا، و پایین مشابه و یکسان نیست؛ 2. متغیر موجودی سرمایة مستقیم خارجی تنها عاملی است که در هر سه دسته از کشورهای بررسیشده تأثیر معناداری در پیچیدگی صادرات کشورها داشته است.
پیچیدگی صادرات,توانمندیهای مولد,کشورهای درحالتوسعه. طبقهبندی JEL:F2,O14,.F14
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3214.html
https://jnet.ihcs.ac.ir/article_3214_90a765a27e7d673f3923950fda96b07e.pdf